Αγαπητή «Α, μπα»: Νόμιζα ότι ήξερα καλύτερα τον γιο μου

Αγαπητή Α, μπα, έχω έναν γιο που μόλις έδωσε πανελλήνιες και απέτυχε παταγωδώς, με πολύ χαμηλές βαθμολογίες. Σε όλη του τη σχολική ζωή ήταν ένας μέτριος μαθητής με επιδόσεις όμως που, σύμφωνα με τους καθηγητές του, θα μπορούσαν να τον οδηγήσουν στη σχολή που ήθελε, αν έκανε μια πιο οργανωμένη προσπάθεια και επένδυε λίγο χρόνο παραπάνω. Στη διάρκεια της καραντίνας, περνούσε όλη τη μέρα στο δωμάτιό του διαβάζοντας και παρακολουθώντας τα διαδικτυακά μαθήματα, διαβεβαιώνοντάς μας ότι κάνει την προσπάθειά του. Τη διαδικασία των εξετάσεων τη βίωσε με πολύ άγχος, σε κάποιες στιγμές μάλιστα, δύσκολα διαχειρίσιμο. Εμείς του συμπαραστεκόμασταν όσο μπορούσαμε, ποτέ δεν τον πιέσαμε, αντιθέτως τον καθησυχάζαμε ότι είναι μόνο μια εξέταση, δεν κρίνεται η ζωή του, όλα αντιμετωπίζονται κλπ. Ξέρουμε ότι ένα παιδί που έχει προσπαθήσει και υποβάλλεται σ αυτή την επώδυνη διαδικασία, δεν μπορεί να το χαρακτηρίσει ένα κακό αποτέλεσμα, δεν υποδηλώνει κάτι για τις ικανότητές του μια ενδεχόμενη αποτυχία, υπάρχουν και οι δεύτερες ευκαιρίες και τέλος πάντων, δεν αξιολογούμε το παιδί μας σύμφωνα με το τι κατάφερε στις πανελλήνιες. Με το αποτέλεσμα των εξετάσεων όμως αναγκάστηκε να παραδεχθεί ότι τελικά δεν διάβαζε, δεν είχε καμία τέτοια διάθεση, στην ουσία δεν έκανε καμία πραγματική προσπάθεια, παρά μόνο το τελευταίο 2μηνο όπου προσπάθησε να σώσει ό,τι σώζεται και να ποντάρει στην τύχη. Όταν λοιπόν συνειδητοποίησα τι είχε συμβεί, ένιωσα μια τεράστια απογοήτευση και στεναχώρια. Όχι γιατί δεν πέρασε εκεί που ήθελε. Πραγματικά δεν με νοιάζει αυτό. Το τονίζω. Δεν με νοιάζει. Μπορεί να ξαναδώσει, να πάει σε άλλη σχολή που περνάει, να πάει στρατό και αν νιώσει την ανάγκη, να ξαναπροσπαθήσει όταν θα διαθέτει άλλη ωριμότητα, υπάρχουν επιλογές. Αυτό όμως που με συντάραξε και το αισθάνομαι τόσο βαρύ, είναι ότι συνειδητοποιώ πως ο γιος μου είναι ένας άνθρωπος που δεν γνωρίζω όσο νόμιζα. Ήθελα να πιστεύω ότι είμαστε κοντά, ότι επικοινωνούμε, ότι δεν τον έχουμε βαρύνει ποτέ με δικές μας επιθυμίες. Γιατί δεν μας είπε την αλήθεια; Ήταν αυτή μια ανέντιμη στάση απέναντι σε μια οικογένεια που τον στηρίζει και τον εμπιστεύεται; Πρέπει να μας πει κάτι για το χαρακτήρα του ή είναι συμπεριφορά που δικαιολογείται για ένα έφηβο παιδί και υπό αυτές τις συνθήκες; Είμαι πολύ μπερδεμένη. Κάναμε λάθη σαν γονείς; Ήμασταν πολύ χαλαροί; Δεν δώσαμε σημασία σε σημάδια που σίγουρα θα υπήρχαν; Πώς πρέπει να το αντιμετωπίσουμε; Γιατί έχω στεναχωρηθεί τόσο πολύ; Είναι δύσκολο να μεγαλώνεις παιδιά.

Σε αυτή την ερώτηση απαντάει η φιλόλογος Εύα Ευσταθιάδου.

Αγαπητή μαμά, τι ωραία ερώτηση που έστειλες! Νιώθω την αγωνία και την θλίψη σου, οπότε θα προσπαθήσω να σου απαντήσω όσο πιο περιεκτικά μπορώ.

Αρχικά, θα ξεκινήσω λέγοντας πως οι πανελλαδικές εξετάσεις είναι μαραθώνιος και όχι σπριντ. Απαιτούνται γερές βάσεις που χτίζονται από το δημοτικό ακόμα, αλλά και στοιχεία προσωπικότητας όπως επιμονή, υπομονή, πείσμα. Οι μαθητές σιγά σιγά, χρόνο με το χρόνο, χτίζουν το μαθητικό τους προφίλ και δείχνουν τι μπορούν να πετύχουν. Φυσικά, υπάρχουν και εξαιρέσεις. Ο γενικός κανόνας όμως είναι πως η επιτυχία στις πανελλαδικές δεν έρχεται με διάβασμα μόνο στην Γ΄λυκείου αλλά ως επιστέγασμα μιας δωδεκαετούς μαθητικής πορείας. Επίσης, οι εξετάσεις των πανελλαδικών δεν έχουν καμία μα καμία σχέση με οποιαδήποτε άλλη εξέταση ή διαγώνισμα. Η ύλη είναι μεγαλύτερη, οι απαιτήσεις αυξημένες, η βαθμολόγηση γίνεται με πολύ συγκεκριμένα κριτήρια και μη ξεχνάμε το υψηλό άγχος που διανθίζει κάθε στιγμή της Γ΄Λυκείου. Το 15 στο τετράμηνο δεν σημαίνει 15 στην τελική εξέταση των πανελλαδικών, αλλά αυτό δεν το κατανοεί ο πολύς κόσμος. Αν στα παραπάνω προσθέσουμε την προκάτ φράση “έξυπνο παιδί αλλά δεν διαβάζει” (που αναλύσαμε σε προηγούμενο άρθρο), οι περισσότεροι έχουν μαύρα μεσάνυχτα σχετικά με τις ικανότητες, τις ελλείψεις και τις ρεαλιστικές προσδοκίες που θα έπρεπε να έχει ο κάθε μαθητής. Με λίγα λόγια, μάλλον ο γιος σου ήθελε πολύ περισσότερα από λίγο παραπάνω διάβασμα, και κρίμα που κανείς δε του το εξήγησε εγκαίρως και με σαφήνεια.

Επίσης, λες ότι στον καιρό της καραντίνας, το παιδί διάβαζε ολημερίς και δεν έχω λόγο να το αμφισβητήσω. Πως διάβαζε όμως; Τον έβλεπες να γράφει σε τετράδια; Να λύνει ασκήσεις; Να εκτυπώνει σημειώσεις; Όταν περνούσες έξω από το δωμάτιο, έβλεπες πράγματι ένα παιδί που διαβάζει ή βασίστηκες στα λόγια του; Τους προηγούμενους μήνες, τι εντύπωση σου έδινε; Φυσικά, δε σε κατηγορώ αν δεν ξέρεις τις απαντήσεις σε αυτές τις ερωτήσεις, μιλάμε για έναν σχεδόν ενήλικα, οπότε η ευθύνη του διαβάσματος βαραίνει αποκλειστικά αυτόν και όχι εσένα. Όμως, πράγματι, έπεσες από τα σύννεφα;

Ακόμα και αν πράγματι, τον άκουγες να λέει μεταφράσεις όλη μέρα απ έξω, μήπως ήταν η πρώτη φορά που διάβαζε τόσο πολύ; Και αν ναι, ήξερε να οργανώνει την μελέτη του; Διάβαζε αποδοτικά; Θυμόταν και καταλάβαινε όσα διάβαζε; Είχε πολλά κενά; Είχε την κατάλληλη βοήθεια από τους εκπαιδευτικούς του; Οι πανελλαδικές είναι εξετάσεις που απαιτούν πολύ συγκεκριμένο σύστημα διαβάσματος που δεν μαθαίνεται δύο μήνες πριν.

Όσο για το τελευταίο κομμάτι της ερώτησης, νιώθω ότι εσωτερικεύεις πολύ την αποτυχία του παιδιού και μοιάζει να πιστεύεις πως εσύ ευθύνεσαι για αυτήν. Όμως, πως μπορεί να φταις εσύ για τις επιλογές ενός άλλου, σχεδόν ενήλικου, ανθρώπου; Γιατί να θεωρείται ανέντιμο που δεν διάβαζε ή δεν σας είπε ότι δεν διάβαζε; Ήταν υποχρεωτικό να περάσει κάπου; Αν είσαι τόσο χαλαρή όσο λες, γιατί στεναχωρήθηκες τόσο που δεν πέρασε; Η αποτυχία είναι μέσα στην ζωή και πολλές φορές μας διδάσκει πολύ περισσότερα από όσα νομίζουμε.

Η προσπάθεια ήταν δική του, η αποτυχία επίσης δική του, οι επόμενες επιλογές θα πρέπει να είναι δικές του. Εσύ μπορείς να στηρίξεις με όποιον τρόπο επιθυμείς. Ο χρόνος δεν γυρνάει πίσω, αλλά μια καλή συμβουλή είναι πως οι μαθητές και οι μαθήτριες κάθε ηλικίας, χρειάζονται την γονεϊκή καθοδήγηση, σε μεγαλύτερο ή μικρότερο βαθμό. Τι σημαίνει αυτό; Κάποιο παιδί διαβάζει ολομόναχο και από τους γονείς ζητά παρέα και ευκαιρίες για αποφόρτιση. Άλλο παιδί θέλει η μαμά να του κρατάει βιβλίο για να νιώθει σιγουριά. Ένα τρίτο, παρηγοριέται από την καθημερινή πορτοκαλάδα που του φέρνει ο γονιός. Δεν είναι λύση να πιέζουμε ασφυκτικά, παρακολουθώντας σαν γεράκια τα παιδιά μας, αλλά δεν τα αφήνουμε χωρίς (μικρό) έλεγχο και οριοθέτηση. Πολλά παιδιά δεν ξέρουν να κάνουν τις σωστές επιλογές, δεν ξέρουν να ζητούν βοήθεια, δεν ξέρουν να εξωτερικεύουν τις ανάγκες και τις αγωνίες τους, οπότε χρειάζονται την ψύχραιμη και συνετή καθοδήγηση των γονιών τους. Με λίγα λόγια, μπορεί καν να μην είχε καταλάβει ότι δεν διάβαζε, να είχε υπερεκτιμήσει τις δυνατότητες του ή να είχε υποτιμήσει την δυσκολία της εξέτασης και όταν πήρε χαμπάρι τι γίνεται, ντράπηκε, αγχώθηκε και δεν ήξερε πως να στο πει.

Πράγματι, είναι τρομερά δύσκολο να μεγαλώνεις παιδιά, αλλά μη δίνετε μεγαλύτερη βαρύτητα στα αποτελέσματα των εξετάσεων. Είναι ευκαιρία να του δείξεις έμπρακτα πως πράγματι η ζωή δεν τελειώνει, πως έχει επιλογές και το σημαντικότερο, έχει δύο γονείς που τον αγαπούν και θα σταθούν δίπλα του όσο προσπαθεί να αποφασίσει τα επόμενα βήματα του. Αν θέλει να ξαναδώσει, συζητήστε διεξοδικά τις δυσκολίες, βρείτε τα δυνατά και αδύνατα σημεία του, ψαχουλέψτε αναλυτικά προγράμματα, θέστε στόχους, βρείτε την σωστή βοήθεια, οργανώστε τρόπο μελέτης και ανοίξτε δίοδο επικοινωνίας ώστε να μην ξανανιώσει πως θέλει να κρυφτεί και θα δεις πως όλα θα πάνε ρολόι. Στέλνω την αγάπη μου.

Ακολουθήστε την Α,ΜΠΑ; στο Google News