Αγαπητή Α, μπα,
Είμαι για μεταπτυχιακές σπουδές στο εξωτερικό. Πρόσφατα, έφυγε αιφνίδια από τη ζωή μια καλή μου φίλη που γνώρισα εδώ όταν πρωτοέφτασα κι ήταν από τους πιο κοντινούς μου ανθρώπους στην καθημερινότητά μου. ‘Εφυγε από παθολογικά αίτια, ούσα απολύτως υγιής, έτσι απλά και απροειδοποίητα, στα 27 της.Αυτό ήταν κάτι που μας συγκλόνισε όλους ως παρέα, τόσο η απώλειά της όσο και η αίσθηση ότι ανά πάσα στιγμή κάτι τέτοιο μπορεί να ξανασυμβεί δίχως προειδοποίηση σε οποιονδήποτε άλλον, δικό μας άνθρωπο ή και εμάς τους ίδιους. Αυτό θα μου πεις, είναι κάτι γνωστό ήδη, δεν θα έπρεπε να ο αντιμετωπίζουμε ως νέα διαπίστωση.
Εμένα όμως με έχει σχεδόν ακινητοποιήσει ο φόβος ότι θα ξανασυμβεί, με αποτέλεσμα να μην ξέρω πώς να το διαχειριστώ. Το πανεπιστήμιο που είμαστε έχει μια συμβουλευτική υπηρεσία με ψυχολόγο, στην οποία έχω κλείσει ραντεβού, ωστόσο θα ήθελα να ρωτήσω εσένα, και τους αναγνώστες, πώς είναι δυνατόν να ξεπεράσεις το φόβο θανάτου (βιβλία, μέθοδοι, σχετικές ταινίες, όλα ευπρόσδεκτα) και κυρίως, ποιο είναι στο τέλος της ημέρας το νόημα της ζωής, αφού μια μέρα θα τελειώσουν όλα; Και πώς ξεπερνά κανείς την ιδέα της ανυπαρξίας (δικής του και αγαπημένων του) ;
Συγγνώμη για το γαϊτανάκι σκέψεων, τελώ σε καθεστώς σύγχυσης ακόμα και αυτή τη στιγμή που γράφω. Είναι ερωτήματα που χρόνια με απασχολούν, αλλά πιο γενικά κι αόριστα, μιας και τα “έσπρωχνα” μακριά όταν δεν έβρισκα απάντηση. Πλέον είναι σχεδόν το μόνο που σκέφτομαι τις τελευταίες ημέρες, πως όλα είναι μάταια, μιας και είναι προορισμένα να τελειώσουν. Πώς ξεπερνά κανείς αυτή τη διαπίστωση; Ευχαριστώ, Νταίζη Ντακ.
υγ:μεγάλο ρόλο στο απαισιόδοξο πρίσμα μέσα απ’το οποίο τα βλέπω όλα, ίσως παίζει και το ότι στη χώρα που είμαι έχουμε σχεδόν 10 μήνες να δούμε ήλιο, μονίμως συννεφιά, κάτι που ειδικά τον τελευταίο καιρό (καλοκαίρι γαρ) έχει ρίξει ψυχολογικά πολύ τους Έλληνες και λοιπούς μεσογειακούς.- Νταίζυ Ντακ
Αγαπητή Νταίζη Ντακ. Θεωρητικά όλοι ξέρουμε ότι γενικώς, υπάρχει θάνατος, και έρχεται απροειδοποίητα, και συμβαίνει και σε νέους, και σε παιδιά ακόμα. Ξέρουμε ότι πρέπει να ζούμε την κάθε μέρα μπλα μπλα… αλλά δεν ξέρουμε τι σημαίνει, δεν έχουμε ιδέα τι σημαίνει, μέχρι να μας ακουμπήσει για πρώτη φορά. Πριν από αυτό, δεν έχουμε ιδέα τι είναι, και ζούμε εντελώς απροετοίμαστοι, γιατί μεγαλώνουμε σε μια κοινωνία που κρύβει τον θάνατο, τον εξαφανίζει, και τον έχει κάνει τεραστίων διαστάσεων ταμπού. Αν μας παρακολουθούσε κάποιος εξωγήινος πολιτισμός, θα έβγαζε συμπέρασμα ότι δεν ξέρουμε ότι θα πεθάνουμε.
Ήρθε και η σειρά σου για το άγγιγμα αυτό, και για να σου το πω χωρίς πολλές περιστροφές, έχεις πέσει στα πολύ μαλακά. Τυχερή ήσουν που αυτή είναι η αφορμή για να σκεφτείς με ποιο τρόπο θα αντιμετωπίσεις την βεβαιότητα ότι ο θάνατος χτυπάει χωρίς διακρίσεις σε νέους και γέρους, αδύναμους και δυνατούς. Μέχρι τότε πίστευες ότι είναι υπόθεση γηροκομείων, έτσι δεν είναι;
Επειδή αυτό που συνέβη δεν σε χτύπησε ως θεομηνία, και δεν έχει τρομαχτικές, άμεσες συνέπειες στα εντελώς πρακτικά θέματα της ζωής σου, έχεις την ψυχραιμία να φιλοσοφήσεις. Εκμεταλλεύσου αυτή την ευκαιρία όσο μπορείς, γιατί πολύ σύντομα η ζωή θα συνεχίσει και θα σου είναι πολύ πιο εύκολο να συνεχίσεις να παριστάνεις ότι ο θάνατος δεν υπάρχει.
Για τη μέθοδο δεν μπορώ να σε συμβουλεύσω γιατί δεν σε ξέρω καθόλου. Ο καθένας πρέπει να βρει τον δικό του τρόπο, και πολλά διαφορετικά μέσα, αυτά που του πάνε ως προσωπικότητα. Όλες οι ταινίες και όλα τα βιβλία που αξίζουν, με το θέμα της ύπαρξης ασχολούνται. Μην ψάξεις να βρεις ΤΗΝ ταινία που θα σου τα κάνει νιανιά. Πρώτον, δεν υπάρχει, και δεύτερον, αν υπήρχε, δεν θα σε βοηθούσε.
Η ζωή σε βοηθάει να αντιμετωπίσεις τον θάνατο. Αυτό που κάνεις κάθε μέρα, στον ξύπνιο σου και στον ύπνο σου; Αυτό. Μην το κάνεις σαν πρόβατο.
ΥΓ. Δεν την «ξεπερνάς» την διαπίστωση ότι όλα θα τελειώσουν. Τα σημαντικά της ζωής δεν ξεπερνιούνται. Μαθαίνεις να ζεις μαζί τους. Έτσι γίνεσαι άνθρωπος.
Ακολουθήστε την Α,ΜΠΑ; στο Google News
Έχοντας χάσει πρόσφατα πολύ αγαπημένο μου πρόσωπο επίσης νέο και επίσης αιφνίδια, το μόνο που μπορώ να πω είναι ότι η ίδια η ζωή είναι αυτό που σε τραβάει μπροστά. Ναι να μιλήσεις με κάποιον. Απαντήσεις σε βιβλία και ταινίες θαρρώ δεν υπάρχουν. Ποιος μπορεί εξ άλλου να περιγράψει τη ζωή και το θάνατο καλύτερα απο ότι η ίδια η ζωή; Μουδιάζεις και σοκάρεσαι και νιώθεις τον κόσμο οπώς τον ήξερες να τελειώνει και αρχίζεις να καταλαβαινεις οτι αυτό που ζεις τώρα (αν είσαι τυχερός και ζήσεις εσύ παραπάνω από τους άλλους -όσο κυνικό και αν ακούγεται) θα το ζήσεις… Διαβάστε περισσότερα »
“Αν μας παρακολουθούσε κάποιος εξωγήινος πολιτισμός, θα έβγαζε συμπέρασμα ότι δεν ξέρουμε ότι θα πεθάνουμε” . Υπόκλιση για το σχήμα σύγκρισης! 🙂
Εμένα τελευταία με ανακουφίζει η σκέψη ότι και το λίγο που υπάρξαμε ζωντανοί είναι όμορφο. Ο θάνατος είναι δεδομένος και απέναντί του είμαστε ίσοι. Αυτο αν το καλοσκεφτείς ειναι πολύ απελευθερωτικό, είναι κάτι που δεν είναι στο χέρι σου να το παλέψεις και να αντισταθείς. Δεν μπορούμε να διαλέξουμε το πώς και πότε θα πεθάνουμε οπότε τουλάχιστον ας διαλέξουμε πώς θα ζήσουμε.
Πριν ενα χρονο εζησα την πρωτη τεραστια απωλεια της ζωης μου. Ειχα ηδη χασει παππουδες, και μαλιστα μου ειχε κοστισει πολυ ο χαμος της αγαπημενης μου γιαγιας που με μεγαλωσε. Ομως ηταν 90 χρονων. Ηταν ολοι θανατοι ”φυσιολογικοι”, αναμενομενοι. Πριν απο ενα χρονο ομως, οχι. Ηταν ενας θανατος ”αφυσικος”, συγκαταλεγεται στις θεομηνιες που ανεφερε η Λενα (σ’ευχαριστω γι’αυτον τον παραλληλισμο, ποτε δεν τον ειχα σκεφτει κι ειναι απολυτα ακριβης). Μιλωντας με την ψυχολογο του πανεπιστημιου, μου ειπε οτι το πιο δυσκολο σ’αυτες τις περιπτωσεις ειναι οτι συνειδητοποιεις εμπρακτα οτι η ζωη ειναι αδικη, ενω βρισκεσαι σε μια ηλικια οπου το… Διαβάστε περισσότερα »
Εμένα πιο πολύ απ’όλα κι αυτό που μ’έκανε να συνέλθω από τον θάνατο του πατέρα μου ο οποίος με διέλυσε, ήταν η απόλυτη και διαυγής συνειδητοποίηση του εφήμερου της ζωής. Του ασήμαντού της. Πως ακριβώς, είμαστε ένα κοκκίδιο άμμου με την τύχη-ατυχία να έχουμε συνείδηση της ύπαρξής μας και του θανάτου. Και πως, όπως τόσα κοκκίδια άμμου τα κατάπιε το χάος έτσι κάποια στιγμή κι εμάς και πάει. Αν είσαι ένας από τους ανθρώπους που θα επηρεάσουν τις επόμενες γενιές μπράβο σου και μαγκιά σου. Η σκέψη αυτή είναι για μένα ανακουφιστική κι ας ακούγεται ματαιότης ματαιοτήτων τα πάντα ματαιότης.… Διαβάστε περισσότερα »
Αγαπητή Νταίζη, εγώ θα πρότεινα το Σιντάρτα του Έρμαν Έσσε ως ένα από τα ωραιότερα βιβλία για την αναζήτηση νοήματος (τώρα που το σκέφτομαι, πάω να το ξαναδιαβάσω, μόλις τελειώσω τον Θηριοδαμαστή της Lackberg – απ’τα καλύτερα της). Ένα βιβλίο που με είχε συγκινήσει μικρότερη ήταν και μια εξιστόρηση προσωπικής εμπειρίας: Ο Ειρηνικός Πολεμιστής του Νταν Μίλμαν (έχει γίνει και μέτρια ταινία με τον Νικ Νόλτε), το οποίο μιλάει για τη δύναμη του τώρα και την αναζήτηση της ευτυχίας.
Η αγαπημένη μου ρήση είναι “ο σκοπός της ζωής είναι μια ζωή με σκοπό” (the purpose of life is a life of purpose). Το νόημα της ζωής δεν πιστεύω ότι είναι κάτι που σκέφτονται οι μύγες, τα φίδια, τα λιοντάρια, όλα τα άλλα έμβια όντα. Μια χαρά μπορούν να ζουν και χωρίς αυτό. Ο εγκέφαλος των ανθρώπων έχει εξελιχθεί να αποδίδει νοήματα που βοήθησαν την πρόοδό τους και τη μεταξύ τους επικοινωνία. Η ανάγκη για νόημα είναι μία ανθρώπινη ανάγκη, μία ανθρώπινη αντίληψη. Μπορούμε να της απονέμουμε έννοιες με τα περιορισμένα κριτήρια που μπορούμε να σκεφτούμε. Είτε όμως αποδώσουμε νόημα… Διαβάστε περισσότερα »
Υπέροχη απάντηση! Τυχαίνει να διαβάζω το βιβλίο του Irvin Yalom, Στον κήπο του Επίκουρου – Αφήνοντας πίσω τον τρόμο του θανάτου. Μέχρι στιγμής μου αρέσει πάρα πολύ, περιέχει σχετικές ιστορίες ασθενών, που έκαναν ψυχοθεραπεία για να αντιμετωπίσουν τον συγκεκριμένο φόβο ή κάποιο γεγονός θανάτου στη ζωή τους. Αν θεωρείς ότι ένα βιβλίο θα σε βοηθούσε, στο προτείνω.
«Να συνηθίσεις στην ιδέα ότι ο θάνατος για εμάς είναι ένα τίποτα. Γιατί κάθε καλό και κάθε κακό γίνεται αντιληπτό με τις αισθήσεις μας, όμως θάνατος σημαίνει στέρηση της αίσθησης. Γι’ αυτό η σωστή εκτίμηση ότι ο θάνατος δεν σημαίνει τίποτα για εμάς, μας βοηθά να χαρούμε τη θνητότητα του βίου, όχι επειδή μας φορτώνει αμέτρητα χρόνια αλλά γιατί μας απαλλάσσει από τον πόθο της αθανασίας. Δεν υπάρχει, βλέπεις, τίποτα το φοβερό στη ζωή του ανθρώπου που έχει αληθινά συνειδητοποιήσει ότι δεν υπάρχει τίποτα το φοβερό στο να μη ζεις. Άρα είναι ανόητος αυτός που λέει ότι φοβάται το θάνατο,… Διαβάστε περισσότερα »
βασικά υπάρχει κάτι. Είναι στην τηλεόραση και λέγεται Six Feet Under.