Αγαπητή «Α, μπα»: Πώς να σταματήσω να είμαι ενοχική;

Ρε Α, μπα; επειδή σε γουστάρω, για πες καμιά ιδέα πώς να σταματήσω να είμαι ενοχική. Πώς να σταματήσω να προσπαθώ συνέχεια να ευχαριστήσω τους δικούς μου ανθρώπους, χωρίς να παίρνω τις αποφάσεις που θέλω; Σε φιλώ, γιατί είσαι ωραία!

Για να μπορέσεις να σταματήσεις να κάνεις κάτι, πρώτα πρέπει να καταλάβεις γιατί το κάνεις. Οι ενοχές προκύπτουν από τις αντίθετες τάσεις μεταξύ του τι θέλεις να κάνεις και του τι πιστεύεις ότι θέλουν οι άλλοι να κάνεις. Π.χ. θέλεις να περάσεις την Πρωτοχρονιά με τους φίλους σου, όμως πιστεύεις ότι οι δικοί σου θέλουν να είσαι μαζί τους. Αν κάνεις αυτό που θέλεις, θα έχεις τύψεις – αν κάνεις αυτό που νομίζεις ότι θέλουν οι δικοί σου, θα έχεις τύψεις επειδή δεν έκανες αυτό που θέλεις.

Το να θέλεις να ευχαριστήσεις τους άλλους, χωρίς πολλή ανάλυση, δεν είναι κακό. Μερικές φορές πρέπει να βάζουμε τον εαυτό μας σε δεύτερη μοίρα. Μια επιφανειακή ανάλυση θα κατέληγε στο ότι δεν μπορείς να κάνεις τα χατίρια των άλλων χωρίς τελικά να τους κρατήσεις κακία (και μερικές φορές, για κάτι που δεν σου ζήτησαν καν). Πρέπει να εκπαιδεύσεις τον εαυτό σου να επιβραβεύεται συναισθηματικά όταν παραχωρεί τις επιθυμίες του σε άλλους ανθρώπους – αλλιώς, γιατί να το κάνεις; Γιατί λοιπόν; Μπορεί να το κάνεις για λάθος λόγους. Μπορεί να το κάνεις επειδή παρακαλάς για αποδοχή.

Όταν φοβάσαι την απόρριψη, προσπαθείς να την αποτρέψεις μαντεύοντας τις επιθυμίες των άλλων. Μπορεί να πιστεύεις ότι αν φέρεις αντίσταση θα χαρακτηριστείς ανεπιθύμητη. Αυτό μπορεί να φτάσει σε σημείο να υιοθετήσεις τις κυρίαρχες απόψεις μιας ομάδας (σε πολιτική, κουλτούρα), προκειμένου να μην τραβήξεις την προσοχή πάνω σου. Όλοι διψάμε για αποδοχή, επειδή για όλους μας είναι απαραίτητο να ανήκουμε κάπου. Αν δεν έχεις βρει την ομάδα που πιστεύεις ότι σε έχει αποδεχτεί όπως είσαι, θα δυσκολεύεσαι περισσότερο να «κάνεις αυτό που θέλεις». Μέσα στον πανικό σου να μη δυσαρεστήσεις κανέναν (για να μη μείνεις μόνη σου τελικά) είναι πολύ πιθανό να κάνεις εντελώς λάθος υποθέσεις για το τι περιμένουν οι άλλοι από σένα.

Κακώς υποθέτεις ότι η ευημερία των άλλων είναι τόσο πολύ στο χέρι σου. Όταν, ας πούμε, λες «όχι» σε μια πρόταση για έξοδο, το πιθανότερο είναι ότι κανείς δεν θα κάτσει να σκάσει. Αν επιμένει, μπορεί να σημαίνει ότι είσαι η μόνη του επιλογή, και αυτό δεν είναι δική σου ευθύνη. Οι ενοχές είναι ένα πολύ χρήσιμο συναίσθημα. Όποιος δεν έχει, είναι επικίνδυνος για την κοινωνία. Οπότε, μην αναρωτιέσαι πώς θα γίνει να μη νιώθεις ενοχές, αλλά πώς θα τις κοντρολάρεις ώστε να αποδίδουν. Προσδιόρισε με ακρίβεια ποιοι είναι οι «δικοί σου» άνθρωποι.

Για ποιους θα έβαζες τις επιθυμίες σου σε δεύτερη μοίρα; Μέχρι πού θα έφτανες γι’ αυτούς; Ποιων ανθρώπων την αποδοχή έχεις πραγματικά ανάγκη; Πόσο σίγουρη είσαι ότι ξέρεις τι θέλει ο καθένας από σένα;

Η διαδρομή είναι δύσκολη και για σένα θα είναι διπλά δύσκολη, επειδή είσαι γυναίκα. Οι γυναίκες έχουν περισσότερες ενοχές από τους άντρες – οι ενοχές «δηλητηριάζουν τις γυναίκες», όπως λέει η Germaine Greer, ακαδημαϊκός και δημοσιογράφος από την Αυστραλία. Τελειώνω με τα δικά της λόγια: «Οι γυναίκες έχουν περισσότερες ενοχές από τους άντρες, όχι λόγω κάποιας παράξενης χρωμοσωμικής διαφοράς, αλλά επειδή είναι κατηγορούμενες εδώ και αιώνες για τη συμπεριφορά άλλων ανθρώπων. Σε δέρνουν, άρα κάποιον εκνεύρισες – σε βιάζουν, άρα κάποιον ερέθισες – το παιδί σου παίρνει ναρκωτικά, άρα το μεγάλωσες με λάθος τρόπο. Τα θύματα σεξουαλικών επιθέσεων που καταγγέλλουν τους δράστες δεν θα έπρεπε να νιώθουν ντροπή. Κι όμως, αυτό νιώθουν. Και αποκρύπτοντας την ταυτότητα των θυμάτων, κάτι που είναι ρουτίνα, εγκρίνουμε τον βαθύτατα ριζωμένο μισογυνισμό. Μέχρι να αισθανθούν οι γυναίκες ελεύθερες να δείξουν τους παραβάτες χωρίς να ντρέπονται, οι πληγές τους θα παραμένουν αθεράπευτες».

Ακολουθήστε την Α,ΜΠΑ; στο Google News