Σε ένα ταξίδι στην Γερμανία και ενώ περιμέναμε να περάσει η ώρα μέσα στο μετρό, πιάσαμε με την παρέα μου κουβέντα για τη γλώσσα και συγκεκριμένα για τον πληθυντικό ευγενείας που έχουν όπως κι εμείς. Επειδή έχουμε μάθει από μικροί στα ελληνικά, όταν απευθυνόμαστε σε μεγαλύτερους, ή σε ανώτερους ιεραρχικά, ή σε άγνωστους στο δρόμο, ή απλά σε ανθρώπους που σεβόμαστε να χρησιμοποιούμε τον πληθυντικό ευγενείας, συνειδητοποίησα ότι μου φαίνεται πολύ περίεργο που στα αγγλικά δεν υπάρχει κάτι αντίστοιχο. Δηλαδή στα αγγλικά θα χρησιμοποιήσεις τις ίδιες λέξεις είτε θέλεις να ρωτήσεις τον φίλο σου τι κάνει είτε τον πρωθυπουργό. Σίγουρα θα αλλάξει το ύφος αλλά οι λέξεις είναι ίδιες. Μάλλον θα φταίει ότι αυτό τον τρόπο έμαθα, αλλά μου φαίνεται μεγάλη έλλειψη της γλώσσας. Κάποιοι από την παρέα βέβαια υποστήριξαν ότι ο πληθυντικός ευγενείας δεν είναι «ειλικρινής» και ότι πολλές φορές τον χρησιμοποιούμε επειδή έτσι «πρέπει» και όχι επειδή όντως θέλουμε να δείξουμε σεβασμό στον άνθρωπο που απευθυνόμαστε. Σωστό μου φαίνεται και αυτό. Και κάπου εκεί συνειδητοποίησα ότι κι εγώ μιλάω στον πληθυντικό στην μητέρα του φίλου μου παρ’όλο που είμαστε μαζί κοντά 10 χρόνια και μου έχει ζητήσει να της μιλάω στον ενικό, αλλά μάλλον από συνήθεια πλέον δεν μου βγαίνει με τίποτα. Ποια είναι η ερώτηση θα μου πεις. Αρχικά αν όντως αυτή η πρακτική είναι «δήθεν» και αφετέρου πως μετά από τόσα χρόνια που της μιλάω στον πληθυντικό θα πάω μια μέρα και θα της πω βάλε να πιούμε καφέ; (Από την άλλη είναι πολύ εύκολο να της πω δεν έχετε καθόλου δίκιο, χωρίς να φαίνεται επιθετικό :P)
-just wondering
Είναι αρκετά επιφανειακή αντιμετώπιση το να λες ότι τα αγγλικά έχουν έλλειψη επειδή δεν έχουν πληθυντικό ευγενείας. Ένας Άγγλος θα σου έλεγε ότι δεν έχουν ενικό. Τέλος πάντων, για να μην μακρυγορώ, είναι απολύτως βέβαιο ότι δεν θα έπρεπε να χρησιμοποιήσεις τις ίδιες λέξεις στα αγγλικά, είτε μιλάς στον φίλο σου, είτε στον πρωθυπουργό. Αν δεν έχεις τον πλούτο για να κάνεις τις φιοριτούρες που απαιτούνται σε επίσημο διάλογο, είναι άλλο το θέμα. Τα αγγλικά της διπλωματίας δεν είναι τα αγγλικά του Downton Abbey. Διάβασε έναν διάλογο Ντίκενς στο πρωτότυπο και πες μου αν κατάλαβες ποιος έβρισε ποιον.
Δεν υπάρχει γλώσσα με ‘έλλειψη’. Η σύγκριση μεταξύ γλωσσών με στόχο να βρεθεί η ανώτερη είναι κάτι σκοτεινά κατευθυνόμενο και μας έχουν ταΐσει στη Ελλάδα άπειρα χρόνια αυτόν τον σανό. Μετά από δέκα χρόνια μνημονίων θα έπρεπε να είχαμε ξυπνήσει λίγο σχετικά με αυτά τα θέματα.
(Το “δεν έχετε καθόλου δίκιο” δεν φαίνεται επιθετικό; Είναι βέβαιο;)
Ακολουθήστε την Α,ΜΠΑ; στο Google News
Η γλώσσα έχει διάφορους τρόπους να εκφράσει την ευγένεια ανάλογα με τις κοινωνικές συμβάσεις. Στη γλωσσολογία έφερε επανάσταση η έρευνα των Brown & Levinson πάνω στην ευγένεια, καθώς προσπάθησαν να βρουν κάποια καθολικά στοιχεία, τα οποία υπάρχουν σε όλες τις γλώσσες. Αυτό που διαπίστωσαν είναι ότι υπάρχουν γλώσσες που προσανατολίζονται περισσότερο σε γλωσσικά μέσα, με τα οποία ο ομιλητής τονίζει περισσότερο το κύρος και την αποδοχή του συνομιλητή του στην κοινωνία (εξ ου και ο πληθυντικός ευγενείας), όπως τα ελληνικά, και γλώσσες, όπως τα αγγλικά, στις οποίες δίνεται βάρος στο να μην ξεπεραστούν τα προσωπικά όρια του συνομιλητή, οπότε οι… Διαβάστε περισσότερα »
Απόλαυσα τις σκέψεις και το κείμενό (σας!)
πολύ ωραίο σχόλιο. ευχαριστούμε γι αυτό
Εξάλλου είναι γνωστό ότι τα ελληνικά δεν εκλέχθηκαν παγκόσμια γλώσσα παρα μία μόλις ψήφο
Χαχαχα βεβαιως, βεβαιως!
Η έννοια της ευγένειας είναι σχετική και αλλάζει με τον τόπο και τον χρόνο που βρίσκόμαστε. Έχει χρησιμοποιηθεί για να δομήσει ιδεολογικά στεγανά (ευγενείς και βάρβαροι) και ιεραρχίες φύλου, τάξης, έθνους, κλπ.
Στα αγγλικά υπάρχει μόνο πληθυντικός ευγενείας, καθώς καταργήθηκε το thee (εσύ, εσένα), που αναφερόταν σε ένα πρόσωπο μόνο, από το you που αναφέρεται σε πολλά (εσάς).
Σχετικό ανάγνωσμα: In pursuit of civility (Keith Thomas)
Συμφωνώ με την άποψη ότι στα αγγλικά οι προσφώνηση του β προσώπου είναι μόνο στον πληθυντικό, εκτός από τις αρχαϊκές μορφές, Thou, thee, ye κλπ, που έχουν ενικό και πληθυντικό. Ο πληθυντικός ευγένειας δεν δηλώνει βέβαια βαθύτερη ευγένεια, ωστόσο στις γλώσσες που υπάρχει, είναι σωστό να χρησιμοποιείται, με βάση την κοινωνική σύμβαση, μεταξύ ενηλίκων που δεν γνωρίζονται καλά, ή που κρατούν κάποια απόσταση, πάντοτε με τον όρο της αμοιβαιότητας. Όπως βλέπετε ακόμα και από το σάιτ, την άποψη αυτή δεν την ασπάζονται όλοι. Δεν μου αρέσει για όλα να υπάρχει η άποψη ότι στην Ελλάδα είμαστε ζώα, και μας ταΐζουν… Διαβάστε περισσότερα »
Οι σημερινές αγγλικούρες είναι τα αυριανά ελληνικά.
Αυτό θέλω να αποφυγουμε
Άμα διαβάζω “ η τουρκική κατοχή και μετέπειτα γειτνίαση” καταλαβαίνω ότι μιλάω με άνθρωπο που η γνώμη του έχει σημασία.
Ήδη εδώ και πολλά χρόνια έχει παρεισφρήσει η φράση “η κορυφή του παγόβουνου”. Επειδή ήμουν του Proficiency τότε που την πρωτοάκουσα έτσι μεταφρασμένη στα ελληνικά έπαθα μεγάλη νίλα!
Δεν έχω τίποτα ουσιαστικό να συνεισφέρω στη συζήτηση, παρά μόνο να καταθέσω πόσο πολύ απολαμβάνω να διαβάζω απαντήσεις και σχόλια σαν αυτής της ερώτησης!
Επίσης ας έχουμε υπόψη και την εξής οπτική: όταν οι Έλληνες συζητάνε για την έλλειψη πληθυντικού ευγενείας, τους ακούνε οι Ιάπωνες και γελάνε.
Ναι, εξ΄ου και το ‘I and thou’ του Buber και όταν πρωτοδιάβασα τον τίτλο ψαχνόμουν τι είναι αυτό το περίεργο
Εμένα μου φαίνεται πολύ ωραίο να μην υπάρχει πληθυντικός. Γλυτωνεις ένα αχρείαστο κοινωνικό άγχος του τι να χρησιμοποιήσω για να μην παρεξηγηθεί ο άλλος. Συν μια άβολη κουβέντα όταν πρέπει να αλλάξεις από πληθυντικό σε ενικό. Σχετικά με άλλες γλωσσεσ, διαβαζω αρκετά μανγκα και έχω παρατηρήσει ότι στα ιαπωνικά υπάρχει παρα πολύ και το πως θα προσφωνήσεις τον άλλο, με το επίθετο ή το μικρό. Ακόμα και μεταξύ φίλων στο σχολείο! Είναι μεγάλη υπόθεση στη σχέση όταν γίνεται η αλλαγή. Συν όλες οι προσφωνήσεις που πάνε μαζί με το όνομα, άλλη αν είναι άντρας μεγαλύτερος σου, άλλη αν γυναίκα ίδιας… Διαβάστε περισσότερα »
Θυμάστε εκείνα τα κείμενα του Μακρυγιάννη; Ότι τότε απευθύνονταν στον πρωθυπουργό στον ενικό; Υπάρχουν πολλά ιστορικά τέτοια κείμενα που παρουσιάζουν διαλόγους μεταξύ πολεμιστών και πολιτικών στον ενικό. Τον πληθυντικό ευγενείας τον εισήγαγε στην Ελλάδα ο Όθωνας, που του είχε λείψει από τα γερμανικά. Αρκετά αργά σε σχέση με την υπόλοιπη Ευρώπη. Επίσης υπάρχει η άποψη ότι οι Άγγλοι ήταν οι πρώτοι Ευρωπαίοι που χρησιμοποιούσαν τον πληθυντικό ευγενείας, από αυτούς τον πήραν οι Γάλλοι τον 11ο αιώνα επειδή οι Άγγλοι ήταν πιο πολιτισμενοι από αυτούς. Οι Άγγλοι στην ουσία δεν έχουν ενικό πλέον, ναι. Μάλιστα και αν δείτε ταινίες εποχής του… Διαβάστε περισσότερα »
“Είναι απολύτως βέβαιο ότι δε θα έπρεπε να χρησιμοποιήσεις τις ίδιες λέξεις στα αγγλικά, είτε μιλάς στο φίλο σου, είτε στον πρωθυπουργό”
Εκτός κι αν *είσαι* ο πρωθυπουργός, οπότε μπορείς να χρησιμοποιήσεις τις ίδιες λέξεις στα αγγλικά, είτε μιλάς με το φίλο σου είτε με άλλο πρωθυπουργό