Γράφει η Σοφία Κρικέλα
Η καταγγελία της Σ. Μπεκατώρου έδωσε το έναυσμα γι’ αυτό που αισιόδοξα ονομάστηκε το ελληνικό #MeToo. Ακολούθησαν παρόμοιες καταγγελίες άλλων αθλητριών, όπως και φοιτητριών του ΑΠΘ, για σεξουαλική παρενόχληση. Και μετά ήρθε η δημόσια εξομολόγηση της ηθοποιού Ζ. Δούκα, η οποία, με τη σειρά της, κατήγγειλε τον ηθοποιό και σκηνοθέτη Γ.Κιμούλη για κακοποίηση στο πλαίσιο της συνεργασίας τους. Όπως ήταν αναμενόμενο, άνοιξαν κι άλλα στόματα εναντίον τόσο του ίδιου του Κιμούλη όσο κι άλλων ανδρών του χώρου.
Αυτές οι τελευταίες καταγγελίες, οι οποίες, αναμφίβολα, εντάσσονται στο πλαίσιο του ελληνικού #MeToo, παρουσιάζουν μια βασική διαφορά σε σχέση με το ορίτζιναλ #MeToo, αλλά και με τις αρχικές ιστορίες Ελληνίδων που υπήρξαν θύματα σεξουαλικής παρενόχλησης και κακοποίησης στους χώρους εργασίας ή σπουδών τους.
Εδώ και κάποιες μέρες παρακολουθούμε την εξέλιξη μιας χιονοστιβάδας ιστοριών εργασιακού εκφοβισμού και λεκτικής, ψυχολογικής και σωματικής βίας δημοφιλών ανδρών προς τους συνεργάτες τους, γεγονός που με κάνει να αναρωτιέμαι αν αυτό είναι το καλύτερο που έχουμε να περιμένουμε από το εγχώριο #MeToo. Χωρίς να υποτιμώ τη σοβαρότητα της κακοποιητικής συμπεριφοράς του κάθε Κιμούλη εναντίον των συναδελφισσών τους σε διάφορους εργασιακούς χώρους, δεν είμαι σίγουρη πώς να νιώσω σε σχέση με την κατεύθυνση που φαίνεται να παίρνει το ελληνικό #MeToo.
Αναφέρομαι σ’ αυτό που φαίνεται να εξελίσσεται σε κίνημα κατά του εργασιακού bullying με την πολύ ευρεία έννοια του όρου, γεγονός που με κάνει να αναρωτιέμαι αν η συμπερίληψη τέτοιων περιστατικών είναι ο μόνος τρόπος να υπάρξει ελληνικό #MeToo τελικά. Λες και στην Ελλάδα η σεξουαλική παρενόχληση και τα φαινόμενα έμφυλης βίας είναι πιο σπάνια στους χώρους εργασίας, σε σύγκριση με τον εκφοβισμό και τη γενικότερη καταπάτηση εργασιακών δικαιωμάτων των υφισταμένων ή, για να μην τα βάλουμε σε ζυγαριά (δεν είναι το ζητούμενο, άλλωστε), σωστότερα, λες και το ελληνικό #MeToo χρειάζεται ιστορίες που να αφορούν στον ίδιο βαθμό σε ή/και να επιβεβαιώνονται από άνδρες θύματα, προκειμένου αυτό να έχει μια κάποια νομιμοποίηση. Προϋπόθεση που, για να πληρείται, το πρόβλημα θα πρέπει να διευρυνθεί και να συμπεριλάβει πάσης φύσεως αντιεπαγγελματικές συμπεριφορές, δεδομένου ότι η σεξουαλική παρενόχληση πλήττει δυσανάλογα τις γυναίκες.
Δεν επιθυμώ με το κείμενο αυτό να επιδοθώ σε κάποιου είδους gender war ή να εισηγηθώ κάποιου είδους μετρητή τραύματος και σίγουρα είναι νωρίς ακόμη για να καταλήξουμε σε οριστική αξιολόγηση του εγχώριου #MeToo.
Έχοντας παρακολουθήσει, ωστόσο, την πορεία του αμερικανικού #MeToo, αυτή η διαφορά μεταξύ των δύο μου δημιούργησε ορισμένες επιφυλάξεις. Όταν έκανα μεταπτυχιακή εργασία για τις απολογίες πια των δημοφιλών ανδρών που κατηγορήθηκαν στο πλαίσιο του #MeToo, είχα να αναλύσω πάνω από 50 δηλώσεις, με τις οποίες θύτες σεξουαλικής κακοποίησης, και όχι λεκτικής ή ψυχολογικής π.χ., ζητούσαν συγγνώμη (ή και όχι – άλλη ιστορία αυτή). Η δε αντίδραση ήταν σφοδρή και άμεση, όπως συνέβη κι εδώ μετά την καταγγελία της Μπεκατώρου. Παρόλα αυτά, το #MeToo δεν κάμφθηκε και, παραμένοντας πιστό στον αγώνα για την ασφάλεια και την αξιοπρέπεια των γυναικών στους χώρους εργασίας τους και όχι μόνο, αντιστάθηκε στο αντιδραστικό αντι-φεμινιστικό κύμα, που επιχείρησε να το παρουσιάσει ως κίνημα εκτός ελέγχου και ως ηθικό πανικό.
Ελπίζω στην πορεία το ελληνικό #MeToo να αποδειχθεί ότι έχει αντίστοιχες άμυνες απέναντι στην εγχώρια αντι-φεμινιστική αντίδραση και να μην παγιωθεί ως μια «αραιωμένη» και πιο φιλική προς τον χρήστη εκδοχή του πρωτότυπου. Ο χρόνος σίγουρα θα δείξει.
Ακολουθήστε την Α,ΜΠΑ; στο Google News
Δεν ξέρω, εμένα με χαροποίησε που μιλάμε για την κακοποίηση κατά των γυναικών, γιατί δεν είναι μόνο η σεξουαλική παρενόχληση αλλά και η γενικότερη βία κατά των γυναικών ένα τεράστιο θέμα στην Ελλάδα. Δεν έχουμε ισχυρά σωματεία, δεν έχουμε HR, έχουμε άντρες με εξουσία να μας παρενοχλούν και να μας τραμπουκίζουν σε κάθε μα κάθε δουλειά. Δεν νιώθω ότι οι άντρες πάνε να καπηλευτούν κάτι γιατί όταν μιλάνε ομοφυλόφιλοι άντρες πάλι για τους άντρες σε θέση εξουσίας μιλάνε, είναι κι αυτοί σε ευάλωτη θέση. Οι στρέιτ απ’ότι είδα απλώς στηρίζουν τις γυναίκες ως μάρτυρες. Άσε που όταν μιλάμε για Ελλάδα,… Διαβάστε περισσότερα »
Μιλας για το κινημα κατα του εργασιακού bullying λες και ειναι κατι ασημαντο. Το θεμα του me too εχει δυο πτυχες, η μια (και σημαντικότερη) η νομική. Η αλλη κοινωνικη. Οταν σε εναν εργασιακο χωρο/κοινωνια/κρατος δεν υπάρχουν κανονες, ή υπαρχουν αλλα δεν εφαρμοζονται, τοτε ο καθένας κανει ό,τι θελει εις βαρος των υπολοιπων. Αυτο μπορει να κυμαίνεται απο αθεμιτη συμπεριφορα, εκβιασμο, απειλες, δωροδωκιες, μεχρι και σωματικη βια, σεξουαλικη παρενοχληση, βιασμους. Αυτος που την πληρωνει είναι ο αδύναμος κρικος. Ο αδυναμος κρικος ειναι συνηθως α) η γυναικα β) ο ομοφυλόφιλος και γ) ο πολυ φτωχος. Ο τροπος για να προστατευτούν οι… Διαβάστε περισσότερα »
Γράφω ξεκάθαρα ότι δεν υποτιμώ τη σοβαρότητα του εργασιακού εκφοβισμού. Πώς ακριβώς το αντιμετωπίζω ως κάτι ασήμαντο;
Οντως το γράφεις, με συγχωρεις. Απλα δε πιστευω οτι με αυτο κουκουλωνεται το εμφυλο ζητημα. Δεν πιστεύω οτι το ένα αναιρει το αλλο. Σε ενα καθεστως απόλυτης ανομίας πρέπει να επιβληθούν πρωτιστως κανονες απο ολους και για όλους. Αυτο ειναι η πρώτη κατάκτηση.
Τραγικοτατη αυτη η τυπισσα που βγηκε να πατροναρει κι απο πανω για την δυναμη της συγχωρεσης. Σχωρνα εσυ κοπελα μου αμα σου συμβει και μπορεις. Οσο για τον αλλον τον γνωστο κωμικο αφου γαυγισε προειδοποιητικα βλεπω τωρα οτι κανει τον ψοφιο κοριο και παει και λιποθυμαει στα νοσοκομεια να τον λυπηθουμε τον καημενουλη. Κακο θεατρο. Οχι οτι περιμενα και τιποτε αλλο απο τον συγκεκριμενο.
Πολύ φοβάμαι ότι θα υπάρξει κουκούλωμα. Τις πιο σοβαρές καταγγελίες τις διαβάζουμε μόνο στο Twitter. Προσωπικά αρχίζω ήδη να απογοητευομαι. Νιώθω ότι η κοινωνία στην οποία ζω θέλει να προστατεύσει βιαστές και αποβρασματα…
Ειλικρινά επειδή παρακολουθώ τις εξελίξεις δεν καταλαβαίνω ούτε πως άντρες έχουν καπηλευθεί το κίνημα ούτε γιατί είναι τόσο κακό το #eimasteoloimazi το οποίο αν δεν κάνω λάθος αφορά αποκλειστικά το χώρο του θεάτρου που είναι μέχρι τώρα και το επίκεντρο των καταγγελιών. Ποια θα ήταν η λύση; Να μείνουν αμέτοχοι γιατί είναι άντρες άρα δεν τους αφορά το ζήτημα; Εμένα προσωπικά μου φαίνεται αισιόδοξο οτι πολλοί στηρίζουν δημόσια τις γυναίκες συναδέλφους τους και δεν κρατάνε στάση Ελβετίας απέναντι στις εξελίξεις. Οχι όλοι φυσικά αλλά ούτε όλες οι γυναίκες είναι υποστηρικτικές στο κίνημα και αξίζουν να ακουστούν. Γυναίκες που έχουν απόψεις… Διαβάστε περισσότερα »
Η κακοποίηση στο χώρο εργασίας είναι τεράστιο θέμα στην Ελλάδα. Μπορώ να σκεφτώ ότι πλήττει γυναίκες και άνδρες, αλλά τους πλήττει άραγε εξίσου?
Φαντάζομαι το κείμενο γράφτηκε πριν τις καταγγελίες κατά Σπυρόπουλου και του άλλου του πασίγνωστου που δε μας αφήνει να λέμε το όνομα του. Όπως και να έχει -χωρίς να διαφωνώ κατ’ουσίαν με τη σκέψη σας- πιστεύω πως είναι λογικό στην Ελλάδα να ψιλομπλεχτούν όλα αυτά γιατί μιλάμε για πραγματικά μικρή χώρα με όλους τους διάσημους να μπλέκονται μεταξύ τους κ το φαινόμενο της ομερτά στα καλύτερα του. Οπότε πολύ λογικό μέσα σε αυτό το κλίμα να βγαίνει να μιλάει κόσμος (γυναίκες βασικά κυρίως) ΚΑΙ για θέματα βίας/τρομοκρατίας με την ευρύτερη έννοια. Δεν πιστεύω πως χρειάζεται να βγάλουμε να μετρήσουμε τα… Διαβάστε περισσότερα »
Γίνεται ένα βήμα μπροστά, κάτι πρωτοφανές για τα ελληνικά δεδομένα. Γιατί πρέπει να το ντύσουμε με το μανδύα της αμφισβήτησης και των δεύτερων αναγνώσεων; Κι ούτε αντιλαμβάνομαι την αναγκαιότητα σύγκρισης με το “ορίτζιναλ #MeToo”, ας είναι το ελληνικό #MeToo με τα δικά του χαρακτηριστικά και με τα δεδομένα της χώρας στην οποία συμβαίνει.
Αντιλαμβάνομαι το πνεύμα του κειμένου, αλλά επισημαίνω τον κίνδυνο διατύπωσης “επιφυλάξεων”, γιατί ήδη εκφράζονται επιφυλάξεις και θα διατυπωθούν κι άλλες. Μια σύσσωμη, ολόψυχη συμπόρευση ίσως θα ήταν πιο χρήσιμη.
Ε, δεν προκύπτουν όλες οι επιφυλάξεις από το ίδιο σημείο. Παρόλο που το κείμενο γράφτηκε πριν ακούσω τις καταγγελίες Μπότση, Λάμπρη κ.λπ., γράφτηκε έχοντας ακριβώς υπόψη τα δεδομένα της χώρας μας. Η οποία είναι ιδιαίτερα πατριαρχική, με τα ζητήματα έμφυλης βίας να αντιμετωπίζονται ως μεμονωμένες περιπτώσεις, εγκλήματα πάθους (στην καλύτερη) και με victim blaming (στη χειρότερη). Ορμώμενη, λοιπόν, από το γεγονός ότι επί μέρες τον δημόσιο διάλογο απασχολούσε η συμπεριφορά του Κιμούλη και με τον έναν άνδρα μετά τον άλλο να καταγγέλλει εργασιακό bullying, έκανα ορισμένες σκέψεις. Είναι πιο εύκολο να συμπορευτεί καμία με θύματα bullying, τα οποία, άλλωστε, είναι… Διαβάστε περισσότερα »
Δεν αμφισβητώ την πρόθεση σου αλλα κι εμένα το κείμενο σου μου βγάζει μια έμμεση υποτίμηση του εργασιακού εκφοβισμού. Σαν να θεωρείς οτι οι εμπειρίες αυτών των γυναικών που τον βίωσαν είναι «εκτός θέματος » να ακουστούν τώρα γιατί έχουμε πιο σημαντικά ζητήματα να ασχοληθούμε. Αρχικά ο Κιμούλης είναι ο μόνος, από όσες περιπτώσεις έχουν βγει στο φως τουλάχιστον, που κατηγορείται για συμπεριφορές που δεν είχαν σεξουαλικη χροιά. Αλλά ακόμη και στη δική του ιστορία, που αφορά το εργασιακό bullying το οποίο όπως σωστά ανέφερες πλήττει άντρες και γυναίκες σε παρεμφερή ποσοστά, οι καταγγελίες είναι στη συντριπτική πλειοψηφία απο γυναίκες.… Διαβάστε περισσότερα »
Γενικα, οταν ειναι εν εξελιξει μια δίκη, πχ για βιασμο, τα ΜΜΕ δεν πρεπει να αναφέρονται στον κατηγορούμενο ως δραστη, γιατι ισχύει το τεκμηριο αθωοτητας. Αν πχ τα σαιτ μιλανε για το βιασμό σαν να είναι δεδομενο ότι συνεβη, αυτο παραβιάζει το τεκμηριο και ειναι παρανομο. Οταν όμως δεν ειναι εν εξελιξει καποια δικη, τοτε δεν εφαρμόζεται το τεκμηριο. Αυτος που πληττεται ωστοσο μπορει να στείλει ενα εξωδικο που θα λεει, αν δεν σταματησεις αμεσα, θα υποβάλω μήνυση για συκοφαντικη δυσφήμιση. Εκει όμως πρεπει να αποδειξει στο δικαστηριο οτι το γεγονος (ο βιασμος) ειναι ψευδες, για να υπαρχει συκοφαντια. Τα… Διαβάστε περισσότερα »