Ποια ήταν η Ιωάννα Τσάτσου;
Ήταν μια γυναίκα της οποίας η ατομικότητα θάφτηκε πίσω από δύο βαρύτατα επώνυμα. Έμεινε γνωστή ως αδερφή του ποιητή Γιώργου Σεφέρη και σύζυγος του προέδρου της Δημοκρατίας, Κωνσταντίνου Τσάτσου.
Πολύ λιγότερο γνωστές είναι οι πρωτιές της. Υπήρξε μία από τις πρώτες γυναίκες που σπούδασαν στη Νομική Αθηνών και ήταν η πρώτη Ελληνίδα που έκανε διδακτορικό στα νομικά κι ας μην εργάστηκε ποτέ ως δικηγόρος.
Ενδιαφέρον παρουσιάζει ο τρόπος που μίλησε γι’αυτή ο σύζυγός της
«Είναι κρίμα που δαπάνησε τόσο χρόνο για κάτι που της ήταν τελείως ξένο. Ενώ αν σπούδαζε φιλολογία ή ιστορία ή αρχαιολογία, θα είχε διακριθεί. Διότι διαθέτει και κριτική σκέψη και στοχαστική δύναμη. Αλλά τους συμβατικούς νομικούς τύπους δεν τους αφομοίωσε ποτέ»
Ήταν μια γυναίκα τρυφερή που ασχολήθηκε ενεργά με την προάσπιση των γυναικείων δικαιωμάτων και στα ημερολόγιά της βρίσκει κανείς δίπλα δίπλα σκέψεις για το πολιτικό κλίμα της εποχής, σχέδια για φιλανθρωπικές οργανώσεις και ποίηση.
Το σχόλιο που έκανε για εκείνη ο Θεοτοκάς δείχνει μια γυναίκα που σε ένα διαφορετικό περιβάλλον, σε μια διαφορετική πραγματικότητα, σ’έναν κόσμο λιγάκι πιο μαλακό απέναντι στις γυναίκες, θα είχε μείνει στη μνήμη μας με τελείως διαφορετικό τρόπο απ’ό’τι σήμερα που είναι μάλλον ξεχασμένη. Έγραψε «είχε το θερμό θείο δώρο να μπορεί να ενθουσιάζεται και να πραγματοποιεί τους ενθουσιασμούς της».
Όσο για το πώς ένιωθε εκείνη απέναντι στην εκτεταμένη συγγραφική της δραστηριότητα, μας το λέει λιτά : «γράφω για να πολεμήσω τους εφιάλτες που με κυκλώνουν».
To βιβλίο της με τίτλο ‘Φύλλα Κατοχής’ που αποτελεί ημερολόγιο είναι μεν εξαντλημένο αλλά κυκλοφορεί στα βιβλιοπωλεία που πουλάνε μεταχειρισμένα επομένως, αν έχετε το νου σας, μάλλον θα το πετύχετε.
Ακολουθήστε την Α,ΜΠΑ; στο Google News
Ελένη Μπούκουρα, η πρώτη Ελληνίδα ζωγράφος. Μεταμφιέστηκε σε άντρα για να σπουδάσει. Γνωρίζουμε φυσικά τον σύζυγό της Φραντσέσκο Σαβέριο Αλταμούρα και το γιο της Ιωάννη Αλταμούρα. Τα έργα της δεν μας σώζονται γιατί…ψάξτε το ; )
Δεν είχα υπόψη μου τη γνώμη αυτή του Τσάτσου για τη γυναίκα του αλλά απλά επιβεβαιώνει τη γνώμη που είχα για τον ίδιο… Όσο για τον αν θυμόμαστε την Ιωάννα Τσάτσου ή την όποια γυναίκα θάφτηκε υπό το βάρος της επιρροής κάποιου μεγάλου ονόματος, είναι στο χέρι μας να ανασύρουμε αυτές τις γυναίκες από τα σκοτάδια που τις έχει θάψει η πατριαρχια. Οι φεμινιστικές οργανώεις, οι φεμινίστριες συγγραφείς, οι λέσχες ανάγνωσης… Και στο εξωερικό εξάλλου έτσι έγινε. Γιατί δεν πρόκειται να το κάνουν ποτέ αυτοί που γράφουν τα βιβλία που διδάσκονται στο σχολείο. Αυτοί που έχουν μετατρέψει έναν μετριότατο ποιητή… Διαβάστε περισσότερα »
Συγκινητικά απενοχοποιητικό το σχόλιο για τον Σεφέρη.
Επιτέλους!
Δεν θα έλεγα μέτριο τον Σεφέρη για κανένα λόγο. Το ποίημα “Μιλούσες για πράγματα” (το οποίο ενδεχομένως να μην είναι και πολύ γνωστό) είναι από τα αγαπημένα μου και όποτε το διαβάζω ανατριχιαζω. Μπορείς να πεις ότι δεν αρέσει σε μένα, ο,τι δεν σου ταιριάζει ή δεν σε αγγίζουν τα ποιήματά του, όχι ομως να τον αξιολογήσεις ως μέτριο.
Και γιατί δεν μπορώ να τον αξιολογήσω ως μέτριο; Επειδή πήρε Νόμπελ; Και φυσικά μπορώ να τον αξιολογήσω χωρίς αυτό να σημαίνει ότι η γνώμη μου έχει αντικειμενική βαρύτητα και πρέπει όλοι να την ενστερνιστούν. Και για να εξηγήσω γιατί θεωρώ τον Σεφέρη μετριότατο ποιητή, θεωρώ ότι ούτε σε επίπεδο θεματολογίας ούτε σε επίπεδο ποιητικής γλώσσας ανανεώνει και ανανοηματοδοτεί τη νεοελληνική ποίηση. Ούτε σε επίπεδο πρσωπικότητας ο Σεφέρης φέρνει νέα πνοή στην Ελλάδα. Ο Σεφέρης δεν ανήκει σε καμμία πρωτοπορία γενικά. Σαν πνευματικός άνθρωπος δεν συγκινεί, ούτε και συναρπάζει. Μπορεί να έγραψε κάποια καλά ποιήματα, αλλά αυτό δεν σημαίνει ότι… Διαβάστε περισσότερα »
Το Νόμπελ δεν έχει καμία σημασία. Ας το έπαιρνε ο Νερούδα ή ο Μπέκετ (δεν θυμάμαι καλά).
Καταλαβαίνω τι λες, απλά αυτό το “μετριότητα” μου έκατσε άσχημα. Με την ίδια λογική και οι ναΐφ ζωγραφοι που δεν είχαν κάποια εικαστική παιδεία και η τέχνη τους σε περιεχόμενο, τεχνικές κλπ ήταν παιδικη/απλοϊκή δεν θα τους αξιολογουσαμε καν ως ζωγράφους.
Δεν είναι η ίδια λογική. Δεν κρίνω το Σεφέρη με βάση την παιδεία του (εξάλλου δεν υπάρχει Ανωτάτη Ποιητική), αλλά με βάση το έργο του. Δεν με πειράζει να διαφωνούμε στην αποτίμηση αυτού του έργου, με πειράζει να υπάρχουν κάποιοι (ποιητές, καλλιτέχνες, δεν έχει σημασία) που θεωρείται ότι δεν μπορείς να τους αγγίξεις γιατί είναι υπέράνω. Κι έτσι λοιπόν καταλήγουμε να παπαγαλίζουμε απόψεις (δεν λέω σε καμία περίπτωση ότι αυτό κάνεις) μόνο και μόνο γιατί είναι επιβεβλημένες.
Δεν υπάρχουν επιβεβλημένες απόψεις υπάρχουν μόνο απόψεις. Πάντως προσωπικά δεν εκτιμώ τον Σεφέρη επηρεαζομενη από κανένα Νόμπελ ή θεωρία, αλλά διαβάζοντας μόνη μου. Δεν χρειάζεται να απαριθμήσω τους λόγους που δεν θεωρώ το έργο του μετριότητα, όπως και τους λόγους που δεν θεωρώ τον ιδιο “ιερή αγελάδα” (όπως και κανέναν καλλιτέχνη).
Στη φωτογραφία δεν απεικονίζεται η Ιωάννα Τσάτσου. Η εικονιζόμενη είναι η Μαρώ Ζάννου, η σύζυγος και όχι η αδερφή του ποιητή Σεφέρη.
https://www.culturenow.gr/giorgos-seferis-maro-zannoy-deiseis-ston-erota/
Οσ@ ενδιαφέρονται μπορούν να δουν εικόνες της Ιωάννας Τσάτσου εδω
https://bookpress.gr/kritikes/diafora/11242-seferis-giorgos-nompel-1963-melani-epistoles-stin-adelfi-tou-ioanna-soulogianni
Έχετε δίκιο. Διορθώθηκε 😀