Γιατί όταν νιώθω ένα δυσάρεστο συναίσθημα, θέλω να προκαλώ πόνο στον εαυτό μου;

Αγαπητή α,μπα Μερικές φορές όταν νιώθω ένα αρνητικό συναίσθημα, κυρίως αμηχανία, ντροπή, άγχος ή λύπη, με βοηθάει πολύ να νιώσω σωματικό πόνο. Νιώθω ανακούφιση και το αρνητικό συναίσθημα μειώνεται ή έστω ξεχνιέται προσωρινά. Δεν μιλάω για κανονικό self-harm, πχ κάτι που θα μου προκαλέσει κακό ή θα είναι επικίνδυνο για τη σωματική μου ακεραιότητα. Δεν θέλω να κάνω κακό στον εαυτό μου. Απλά έχω ανάγκη τον πόνο. Συνήθως θα είναι ένα τσίμπημα με ένα στυλό ή με τα νύχια μου, κάτι που δεν αφήνει καν σημάδι. Αν και καταλαβαίνω ότι ίσως δεν είναι ο πιο υγιής τρόπος να διαχειρίζομαι μια κατάσταση, δεν πιστεύω ότι είναι κάτι πολύ ανησυχητικό. Υποθέτω ότι πολλοί άνθρωποι χρησιμοποιούν παρόμοιες περισπάσεις. Είναι αυτό πολύ διαφορετικό από το να χτυπήσεις το χέρι στο τραπέζι πχ ή να βάλεις τις φωνές; Ούτε αυτές οι συμπεριφορές είναι ο καλύτερος τρόπος διαχείρισης της κατάστασης αλλά ίσως είναι πιο κοινωνικά αποδεκτές. Ρωτάω γιατί κάθε φορά που κάποιος έστω και υποψιάζεται ότι κάνω κάτι τέτοιο, βλέπω τον πανικό στο μάτι του και φυσικά ποτέ δεν το έχω πει ανοικτά σε κανέναν όπως το λέω σε εσάς εδω γιατί νιώθω ότι θα το φουσκώσει και θα ανησυχήσει υπέρ του δέοντος. Πιστεύεις ότι όντως είναι μια ανησυχητική συμπεριφορά; Αν συμβαίνει και σε άλλους, κάνετε κάτι να το διαχειριστείτε ή πορεύεστε έτσι με αυτό το μικρό ‘προβληματάκι

Από εξελικτικής πλευράς γνωρίζουμε ότι η πρόκληση σωματικού πόνου είναι κάτι που ο άνθρωπος αποφεύγει ενστικτωδώς, γιατί ο πόνος είναι συνδυασμένος με πιθανό τραυματισμό και ο τραυματισμός με πιθανό θάνατο.

Παρόλα αυτά κάποιοι άνθρωποι προκαλούν σωματικό πόνο στον εαυτό τους, για διάφορους λόγους, ένας από τους οποίους είναι και αυτός που αναφέρεις, να αποσπάσουν την προσοχή τους από τον ψυχικό πόνο. Όταν νιώθεις ψυχική αναστάτωση, το μυαλό σου γεμίζει από δυσάρεστες σκέψεις. Προκαλώντας σωματικό πόνο, εστιάζεις εκεί, και απομακρύνεσαι από το δυσάρεστο συναίσθημα.

Επιγραμματικά θα αναφέρω κάποιους άλλους λόγους που οι άνθρωποι προκαλούν σωματικό πόνο στον εαυτό τους, είτε όπως εσύ, με κάποια ήπια αντίδραση, είτε με αυτοτραυματισμό:

α) Επιθυμία να νιώσουν κάτι. Κάποιοι άνθρωποι, μετά από ένα τραυματικό γεγονός, έχουν αποσυνδεθεί τόσο από τα συναισθήματα τους, που ο σωματικός πόνος είναι μια απόπειρα για αυτούς να νιώσουν κάτι.

β) Έκφραση του ψυχικού πόνου, μέσω σωματικής αντίδρασης. Είτε γιατί δεν μπορούν να εκφράσουν τα συναισθήματα τους με λεκτικό τρόπο είτε γιατί δεν έχουν την ψυχραιμία για αυτό, υπάρχουν άνθρωποι που αυτοτραυματίζονται για να επικοινωνήσουν στους άλλους το συναίσθημα τους. Το να κοπανίσεις τη γροθιά σου στον τοίχο ή να χτυπήσεις το κεφάλι σου, μέχρι μία απόπειρα αυτοκτονίας, είναι παραδείγματα τέτοιας αντίδρασης.

γ) Αυτοτιμωρία. Η αυτοτιμωρία είναι αποτέλεσμα μιας εσωτερικευμένης φωνής που μας υπαγορεύει ότι όταν αποτύχουμε, οφείλουμε να τιμωρηθούμε. Αυτή η φωνή μπορεί να είναι η φωνή κάποιου που μας κακοποιούσε χρόνια.

δ) Πρόκληση ευφορίας. Όταν ο σωματικός πόνος, που είναι το δίχως άλλο δυσάρεστος, φεύγει ή περιορίζεται, τότε προκαλείται στο σώμα αλλά και στο νου μια ευχάριστη αίσθηση.

Σχετικά με τον τελευταίο λόγο που κάποιος μπορεί να αυτοτραυματίζεται, οι τελευταίες έρευνες συνιστούν πως δεν προκαλεί ο ίδιος ο πόνος, όπως πρόσφατα θεωρούνταν, ευχαρίστηση στο άτομο, αλλά ο περιορισμός ή η απουσία του πόνου μετά την πρόκληση του.

Όσον αφορά τη δική σου ερώτηση, η επίσκεψη σε ένα ψυχολόγο/ ψυχίατρο ενδεχομένως να σε βοηθούσε να εξετάσεις πως μπορείς να περιορίσεις την πρόκληση σωματικού πόνου, και να επεξεργαστείς τα αληθινά σου συναισθήματα όταν προκαλούνται, αντί να προσπαθείς να αποστραφείς από αυτά. Αν φυσικά αυτή η προσπάθεια είναι κάτι που σε ενδιαφέρει να κάνεις.

Ακολουθήστε την Α,ΜΠΑ; στο Google News