Πότε σταματήσαμε να παίζουμε; Σταματήσαμε ποτέ; Πώς παίζουμε ως ενήλικες; Οι γονείς παίζουν περισσότερο; Μια μαμά ας πούμε, παίζει; Ας πάρουμε λοιπόν τη μαμά ως σύμβολο του σύγχρονου ενήλικα, εργαζόμενου εντός ή εκτός σπιτιού, με πολλαπλούς ρόλους και ζόρια, αλλά και τη λαμπρή ευκαιρία να συναναστρέφεται καθημερινά τους σαμάνους του παιχνιδιού, τους γητευτές της ζωής.
Τι είναι το παιχνίδι για εσένα; Για μένα είναι επικοινωνία, διαλογισμός, εκπαίδευση, χαλάρωση, έκφραση. Είναι διέξοδος. Προφανώς το παιχνίδι μπορεί να φέρει και την αμηχανία της υποχρέωσης, όταν οι διορίες που κυνηγάς έχουν ήδη παρέλθει ή όταν λαχταράς να αφιερωθείς σε οτιδήποτε ολόδικό σου. Είναι και η κούραση μετά το εννιάωρο, τις μετακινήσεις, τις δουλειές. Είναι και το σκοτεινό το άγχος του ενήλικα ή οι πίκρες της ζωής. Είναι όμως το άτιμο το παιχνίδι ένα παράλληλο σύμπαν, που αν του παραδοθείς ολοκληρωτικά, βάζει κάτω την πιο δραστική και εθιστική ψυχοτρόπο ουσία.
Το παιχνίδι τελικώς τι είναι; Βασανίζονται οι επιστήμονες να βρουν έναν ορισμό. Και ιδίως να προσδιορίσουν το παιχνίδι του ενήλικα. Σε ένα πρώτο γκουγκλάρισμα, συνειδητοποιείς ότι η συντριπτική πλειοψηφία των πρόσφατων ερευνών για το παιχνίδι των ενηλίκων και δη των μαμάδων, εστιάζονται στο gaming. Δεν ξέρω αν το gaming εδραιώθηκε στον πολιτισμό μας για να αντικαταστήσει το παιδικό παιχνίδι ή για να θεμελιώσει τελικά το ενήλικο παιχνίδι.
Ο Χουιζίνγκα, μίλησε για τον παίζοντα άνθρωπο, τον “Homo Ludens”. Για την ιδιότητα αυτή που επιδεικτικά αγνοούμε, λες και μας προκαλεί αμηχανία. Χαζά- χαζά, πόσο συχνά λέμε ως ενήλικες «έλα σπίτι να παίξουμε» ή «πάμε έξω να παίξουμε». Νιώθουμε ίσως αλλόκοτα, σαν να παλιμπαιδίζουμε με έναν οριακά διατροφικό τρόπο. Ο Χουιζίνγκα λοιπόν, σα να θέλει να μας απενοχοποιήσει λιγάκι και να μας χαλαρώσει από τα συμπλέγματά μας, είπε ότι « Το παιχνίδι είναι αρχαιότερο από τον πολιτισμό, για τον πολιτισμό». Το παιχνίδι είναι ελεύθερο, είναι η ίδια η ελευθερία. Διαχωρίζεται από την αληθινή ζωή και διαφοροποιείται από αυτή στο χώρο και στο χρόνο. Το παιχνίδι απαιτεί μία τάξη, είναι μία τάξη πραγμάτων. Τέλος, το παιχνίδι δεν μπορεί να σχετιστεί με κανένα οικονομικό κέρδος ή υλικές αποδοχές. Πώς όμως να εξελιχθεί ο Homo Economicus σε Homo Ludens; Είναι τελικά η ικανότητα για παιχνίδι όντως έμφυτη και αρχέγονη;
Είναι τελικά η ικανότητα για παιχνίδι όντως έμφυτη και αρχέγονη;H καραντίνα στάθηκε μία πειραματική συνθήκη με τα όλα της, για να το τσεκάρουμε αυτό. Συνθήκη ελεγχόμενη, σχεδόν εργαστηριακή. Για πολλούς ο «ελεύθερος» χρόνος, που από τους θεωρητικούς ορίζεται σε αντιδιαστολή με το χρόνο της εργασίας, αυξήθηκε. Κατ’ οίκον λοιπόν, παρέα με όλα όσα οι πολλαπλοί μας ρόλοι καλούνται να υπηρετήσου, μέσα σε περισσότερο χρόνο και λιγότερο χώρο. Στρες; Σίγουρα όχι λιγότερο, μιας και βιώνουμε μια συγκυρία πρωτόγνωρη και ίσως παραγνωρισμένα τραυματική. Καλούμαστε λοιπόν να μείνουμε στο σπίτι. Πολλοί με παιδιά. Υπάρχουν γονείς που υποφέρουν, τελματώνουν, βιώνουν ασύλληπτο στρες. Είναι κακοί γονείς; Τα παιδιά τους δεν είναι και τόσο ωραία τυπάκια; Είναι λιγότερο εφευρετικοί από τους άλλους που κάθε μέρα διοργανώνουν δραστηριότητες με χάσταγκ #μένουμεσπίτι; Όχι. Απόλυτα, όχι. Δεν είναι όλοι «επαρκείς» γονείς, δεν γουστάρουν όλοι πραγματικά τις προσωπικότητες των παιδιών τους και δεν ψάχνουν όλοι στο πίντερεστ, ούτε προσπαθούν όλοι. Όμως όλοι έχουν το δικαίωμα να μην μπορούν να παίξουν. Γιατί έχουν στερηθεί εδώ και καιρό το χώρο, το χρόνο και την ικανότητα να παίζουν. Γιατί το παιχνίδι δεν είναι πια μία διέξοδος αλλά μία υποχρέωση, να παίξεις -το- παιδί.
Οι έρευνες που ξεφύλλισα περιέγραφαν τη μητέρα ως το άτομο που εποπτεύει το παιχνίδι, τον αστυνόμο τον διαιτητή. Σηκώστε χέρι αν κι εσείς έχετε υπάρξει ο μπάτσος. Είναι σαν να ξεχνάμε ότι το παιχνίδι μας αφορά. Το παιχνίδι είναι, λέει, η δουλειά του παιδιού. Και του ενήλικα, τι; Να φροντίζει για το ασφαλές παιχνίδι ή να του παρέχει χώρο και υλικά;
Το δικαίωμα του παιδιού στο παιχνίδι προστατεύεται, θεωρητικά τουλάχιστον, από τα Ηνωμένα Έθνη. Τι γίνεται όμως με το δικαίωμα το δικό σου και το δικό μου στο παιχνίδι; Υπάρχει έστω και στο άρθρο μίας σύμβασης κατοχυρωμένο αυτό το δικαίωμα; Στην Οικουμενική Διακήρυξη των δικαιωμάτων του ανθρώπου, θα βρεις το άρθρο 24. Πρόκειται για το δικαίωμα στον ελεύθερο χρόνο.Πρόβλεψη για το παιχνίδι φαίνεται να μην υπάρχει, μιας και προστατεύεται «κάτω από την ομπρέλα της αξιοπρέπειας και της ισότητας, της υγείας, της εκπαίδευσης, της διασφάλισης των μέσων διαβίωσης και της ελευθερίας της έκφρασης».
Άραγε υπάρχουν παιδικές χαρές για ενήλικες; Άραγε θα έπαιζε κανείς εκεί; Γνήσια, όπως τότε που δεν ξέραμε από ίνστα στόρυ. Ας σηκώσει χέρι όποιος δε θα έκανε κούνια ή τραμπάλα με τον κολλητό του, όποιος δε θα ευχαριστιόταν μια στριφογυριστή τσουλήθρα. Κι αν εν τέλει υπάρχει ένα τέτοιο δικαίωμα, θέλουμε να το διεκδικήσουμε; Είναι όντως θεμελιώδες; Κι αν ναι, από ποιον θα το διεκδικήσουμε; Η επανάσταση αυτή με τι όπλα θα γίνει; Σε κάθε περίπτωση , ο εκδημοκρατισμός του παιχνιδιού δεν αποτελεί μόνο ηλικιακό ζήτημα, αλλά και κοινωνικό και διαφυλικό. Άνθρωποι με αναπηρίες , παιδιά με αναπηρίες δεν έχουν πάντα εισιτήριο για τη χώρα του ποτέ. Όσο για τα κορίτσια, που κάποτε περιορίστηκαν από την αγορά σε ροζ καροτσάκια, κούκλες και κουζινικά, για τη βιομηχανία του παιχνιδιού είναι οι σημερινές μάνες-καταναλώτριες. «Ludic revolution», λοιπόν. Αν είναι να ξεκινήσει η εξέγερση αυτή, γίνε ο Γιάννης Αγιάννης και κλέψε το καρβέλι που σου ανήκει. Παίξε με γενναιότητα και τόλμησε να ξεχάσεις για λίγο τον κόσμο αφήνοντας κι εκείνον να ξεχάσει εσένα. Ίσως ο παίζων εαυτός να τον ωφελήσει περισσότερο.
Υ.Γ. Η έρευνα περί δικαιωμάτων υπήρξε σύντομη και ερασιτεχνική. Νομικοί, παρακαλώ διαψεύστε τη γράφουσα και δικαιώστε τον παίζοντα εαυτό!
Ακολουθήστε την Α,ΜΠΑ; στο Google News
Είμαστε με την αδερφή μου, μαμάδες και οι δύο, μαζί με τα παιδιά και τους συζύγους στις κούνιες (προ καραντίνας) και παίζουμε εμείς με τα παιχνίδια, στις τραμπάλες, τα μονόζυγα, στις κούνιες κλπ. Παιδιά και σύζυγοι στο παγκάκι μας κοιτάζουν και κάνουν πώς δε μας ξέρουν. Δεν πειράζει… Βολταρέν την άλλη μέρα για 30+ χρονών “παιδούλες”… Δεν το μετάνιωσα ποτέ!
H έκφραση «Το παιχνίδι είναι αρχαιότερο από τον πολιτισμό, για τον πολιτισμό», δεν είναι πλήρης, και μεταφέρω, από εδώ:
https://en.wikipedia.org/wiki/Homo_Ludens , την πρωτότυπη: «Play is older than culture, for culture, however inadequately defined, always presupposes human society, and animals have not waited for man to teach them their playing».
Αυτό βέβαια δεν αναιρεί το συνολικό αποτέλεσμα, που είναι μια καλή ευκαιρία αναζήτησης.
Επίσης, υπάρχει ο όρος gamification (παιχνιδοποίηση). Σύμφωνα με τον οποίο, μπορεί κανείς να “παιχνιδοποιήσει” μια διαδικασία με σκοπό, π.χ. να δώσει κίνητρα στους ανθρώπους που συμμετέχουν σε αυτή. Μάλιστα, υπάρχει και σχετικό framework, το Octalysis: https://yukaichou.com/gamification-examples/octalysis-complete-gamification-framework/
Η αναφορά σου στο μη υπαρκτό ενήλικο παιχνίδι για κάποιο λόγο με έκανε να θυμηθώ ένα απόσπασμα από ένα βιβλίο του Μπουσκάλια που είχα διαβάσει πολλά χρόνια πριν. Σε κάποιο σημείο αναφερόταν στην αγάπη που είχε να χορεύει ανάμεσα στα πεσμένα φύλλα των δέντρων, παρ’ολο που ήξερε ότι όποιος τον έβλεπε τον θεωρούσε τρελό και ότι ήταν κάτι που δεν άρμοζε στην ηλικία του. Δεν είναι τυχαίο ότι θυμάμαι το συγκεκριμένο απόσπασμα καθώς (δεν έχω ιδέα γιατί αλλά) μ’ αρέσει και μένα κάτι αντίστοιχο: το φθινόπωρο όταν τύχει να περάσω από κάποιο μέρος με πεσμένα φύλλα (όσο περισσότερα και όσο… Διαβάστε περισσότερα »
Καμιά φορά,όταν βλέπω άδεια παιδική χαρά, ανεβαίνω στις κούνιες.. ΤΡΕΛΑΙΝΟΜΑΙ για κούνια, να πηγαίνω οοοοσο πιο ψηλά μπορώ 😊
Παιδια εμενα η ενηλικη ζωη δε μ αρεσει ακριβως γιατι δεν υπαρχει πουθενα το παιχνιδι, οπως το ειχα οταν ημουν παιδι, ηδη δηλαδη απο το γυμνασιο που βρεθηκα σε ενα σχολείο οπου κανεις δεν επαιζε στα διαλείμματα, καλα στο λυκειο δεν το συζητω. Χαλια. Θυμαμαι 2 φορες ειδα καποιους να παιζουν μακριά γαιδουρα. Αυτο. 2 φορες. Δεν ξερω γιατι, ειχα ξενερωσει απιστευτα πολυ. Και εννοειται ειχα κλειστει στον εαυτο μου και δε μιλαγα σε κανενα γιατι δεν ειχα αλλο τροπο να εκφραστω αλλα και γιατι βαριομουν. Στη συνεχεια, οταν ημουν φοιτητρια μπηκα σε μια θεατρικη ομαδα, εκει βρεθηκα με αλλα… Διαβάστε περισσότερα »
Πολύ ωραίο κείμενο.
Συγχαρητήρια που συμπεριλάβατε αναφορά στους ΑΟΡΑΤΟΥΣ ανάπηρους αυτής της χώρας. Μέχρι και τα δικαιωματικά κινήματα των ημερών μας τους έχουν στην απ’ έξω.
Αναφορικά με την παιδική χαρά για ενηλίκους, ο Νιάρχος προσφέρει κάτι κοντινό. Οι ακομπλεξάριστοι γονείς παρατάνε τα κινητά και ξανανιώθουν κυριολεκτικά.