Η ξεναγός που μας δείχνει τον φεμινισμό στους τοίχους του Ρίο Ντε Τζανέιρο

Σύμφωνα με έρευνα του ‘Special Secretariat of Policies for Women’, μία γυναίκα ανά 7 λεπτά δεχόταν βία το 2015. Επίσης το 2015, η τότε Πρόεδρος της χώρας Dilma Roussef ανακοίνωσε την ψήφιση του ‘Νόμου για τις Γυναικοκτονίες’που προέβλεπε αυξημένες ποινές σε περιπτώσεις βίας κατά έγκυων γυναικών, κοριτσιών κάτω των 14,γυναικών άνω των 60 και γυναικών ή κοριτσιών με αναπηρία.

Σύμφωνα με έρευνα του 2018 από το ‘Instituto Locomotiva’, 8 στις 10 Βραζιλιάνες φοβούνται να περπατήσουν μόνες τους το βράδυ ενώ σύμφωνα με την ίδια έρευνα, το 96% των Βραζιλιάνων πιστεύουν οι άνδρες πρέπει να διδαχθούν πώς να σέβονται τις γυναίκες.

 

Με αυτά τα ποσοστά στο νου, περνάμε στην ιστορία μας.

 

Το 2016 η Βραζιλιάνα καλλιτέχνιδα Panmela Castro ίδρυσε έναν οργανισμό που είχε ως στόχο να διδάξει δωρεάν την τέχνη του γκράφιτι.

Η Panmela Castro πιστεύει ότι το γκράφιτι πιάνει χώρο και ότι επιβάλλει την παρουσία του.

Πιστεύει ότι οι γυναίκες της χώρας της δεν έχουν μάθει να πιάνουν χώρο και να επιβάλλουν την παρουσία τους.

 

 

Η λύση της είναι να κάνει όσες περισσότερες γυναίκες είναι εφικτό ν’ασχοληθούν με το γκράφιτι, να ξεχυθούν στους δρόμους και να δηλώσουν χωρίς φόβο ότι διεκδικούν το δικαίωμά τους να υπάρχουν δημόσια.

 

 

Η πρωτοβουλία της, πέραν του ότι έχει προκαλέσει ένα καινούργιο φεμινιστικό ρεύμα στο Ρίο ντε Τζανέιρο, έφτασε στ’αφτιά διάφορων ακαδημαϊκών όπως η Jessica Cabon, που με αφορμή τη σύνδεση γκράφιτι και φεμινισμού, υποστήριξε στην εργασία της με τίτλο ‘Η τέχνη του να έχεις ωοθήκες: φεμινιστικό γκράφιτι και πολιτική’ ότι η λύση της Castro δεν είναι σημαντική μόνο επειδή ενδυναμώνει τις γυναίκες ψυχολογικά αλλά κυρίως, επειδή τους διδάσκει ταυτόχρονα πώς να επιβάλλουν την παρουσία τους και πώς να διεκδικούν πληρωμή για τα έργα που θα φτιάξουν με το πέρας της εκπαίδευσής τους στα γκράφιτι.

 

Κάθε κίνημα που ξεκινάει σε τοπικό επίπεδο έχει ανάγκη από μεταφραστές αν θέλει να ταξιδέψει τον κόσμο. Έχει ανάγκη από ανθρώπους που πιστεύουν σ’αυτό και θ’αναλάβουν το πόστο της διαμεσολάβησης. Θα φέρουν σ’επαφή κουλτούρες, θ’απλοποιήσουν τα δύσκολα, θα εξηγήσουν τι συμβαίνει στον τόπο τους και γιατί, θα βρουν κοινά σημεία με άλλες κουλτούρες και θα μιλήσουν για το τοπικό μ’έναν τρόπο που το καθιστά άνευ αμφιβολίας παγκόσμιο.

 

Μια τέτοια γυναίκα, μια τέτοια διαμεσολαβήτρια φιλοξενούμε στο Α,ΜΠΑ σήμερα.

 

Η Adriana δεν φανταζόταν δέκα χρόνια πριν ότι θα παρατήσει την ακριβοπληρωμένη δουλειά της σε μια επιχείρηση του Ρίο Ντε Τζανέιρο για να γίνει ξεναγός με εξειδίκευση στο φεμινιστικό γκράφιτι και την ιστορία σημαντικών γυναικών της Βραζιλίας. Όλα ξεκίνησαν το 2016 όταν εργάστηκε στους Παραολυμπιακούς αγώνες του που διοργανώθηκαν στη χώρα της. Η εμπειρία την οδήγησε στο συμπέρασμα ότι θέλει ν’αλλάξει τον τρόπο ζωής της μεταξύ άλλων επιθυμώντας να κάνει κάτι στη ζωή της που θα την καθιστούσε πρότυπο για τους δυο γιους της.

 

Αποφάσισε να γίνει ξεναγός.

 

‘Στην σχολή ξεναγών παρατήρησα, με κάποια έκπληξη ότι ενώ διδασκόμασταν εκατοντάδες λεπτομέρειες για τα επιτεύγματα των αντρών, οι γυναίκες ήταν ανύπαρκτες, σα να μην είχαν ιστορία, σα να μην είχαν πετύχει απολύτως τίποτα. Από τα σαράντα άτομα στην τάξη μου ήμουν η μόνη που το πρόσεξε και για κάποιο καιρό είχα την απορία πώς γίνεται οι συμμαθητές και οι συμμαθήτριές μου να μην αναρωτιούνται πού είναι οι γυναίκες.’

 

‘Αποφάσισα λοιπόν, να κάτσω να μάθω για την ιστορία των γυναικών, των σημαντικών γυναικών που δόμησαν την ιστορία της Βραζιλίας. Ήταν πολύ πιο δύσκολο απ’ό,τι νόμιζα. Ήταν δύσκολο να βρω βιβλία με αρκετή έρευνα γι΄αυτό το ζήτημα, ήταν δύσκολο να έρθω σ’επαφή με ακαδημαϊκούς που ήξεραν πώς να με κατευθύνουν, δεν υπήρχε κάποιο μέρος στο οποίο μπορούσα να πληρώσω και να μάθω, βασίστηκα ολότελα στη δική μου έρευνα. Ξεκίνησα να διαβάζω πολύ. Και μετά πιο πολύ. Και μετά έφτασα σ’ένα σημείο να σκανάρω πενήντα βιβλία τη βδομάδα, να κρατάω σημειώσεις, να ενώνω τις τελείες. Ήταν μια φρενήρης διαδικασία, ανακάλυπτα εκατοντάδες άγνωστα πράγματα για τη συμβολή των γυναικών σε όλους τους τομείς της ζωής, της επιστήμης, της τέχνης.’

 

Το 2017 η Adriana ένιωθε την ανάγκη να μιλήσει για την πατρίδα της σε περισσότερους ανθρώπους αφού το κοινό στο Ρίο που ενδιαφερόταν για την ξενάγησή της ήταν περιορισμένο.

 

 

‘Τότε ήρθα σ’επαφή με το Airbnb. Τους πρότεινα να γράψουν ότι προσφέρω ξενάγηση στα αγγλικά με την ελπίδα να προσεγγίσω περισσότερες Βραζιλιάνες που θέλουν να μάθουν τη γλώσσα και ξένες. Μόλις ένα 5% των Βραζιλιάνων μιλούν αγγλικά πολύ καλά, οι περισσότεροι γράφουν και καταλαβαίνουν όταν τους μιλάς αλλά φοβούνται να μιλήσουν οπότε ήλπιζα ότι θα προσέφερα κάτι δυσεύρετο. Στο Airbnb απάντησαν ότι ενδιαφέρονται με την προϋπόθεση να διοργανώνω την ξενάγηση και στα πορτογαλικά. Δέχτηκα και έκτοτε έρχονται στην ξενάγησή μου άνθρωποι απ’όλο τον κόσμο.’

 

 

Έπαξε ρόλο ο φεμνισμός στο ότι αποφάσισες να κάνεις αυτό το άλμα από μια καριέρα στις επιχειρήσεις στο αβέβαιο επάγγελμα της ξεναγού;

Θα σου εξηγήσω. Εγώ είμαι 49 χρονών. Πάντα ήξερα ότι υπάρχει πρόβλημα με τη σχέση των αντρών και των γυναικών. Εκτός από γυναίκα είμαι και μιγάδα, είμαι μαύρη, native και άσπρη. Η μητέρα μου είναι μιγάδα, ο πατέρας μου μαύρος. Επομένως από παιδί ήξερα ότι επειδή έχω όλα αυτά σε ένα, κάτι σήμαινε αυτό για μένα. Επίσης ήξερα ότι επειδή μ’άρεσε να έχω κοντά μαλλιά και να τρέχω και να παίζω με αγόρια ότι θα είχα θέματα.

Για πολλά χρόνια οι γύρω μου νόμιζαν ότι είμαι λεσβία. Όταν άρχισα να φοράω φορέματα και ν’αφήνω τα μαλλιά μου μακριά μόνο και μόνο για να δείχνω ότι μ’αρέσουν τ’αγόρια κατάλαβα ότι το να είσαι γυναίκα σημαίνει περιορισμός. Το ήξερα και απ’την μάνα μου κι απ’την γιαγιά μου. Φεμινίστρια κανονική θεωρώ ότι είμαι τώρα.

Πριν 5 χρόνια άρχισα να λέω ότι είμαι γιατί σκέφτηκα ότι άμα θέλω ν’αλλάξω ένα κομμάτι του κόσμου πρέπει να ξεκινήσω απ’το ν’αλλάξω εμένα. Υπολόγισα ότι έχω περίπου μισή ζωή ακόμη μπροστά μου άρα ήταν καιρός. Οπότε δεν θα έλεγα ότι ήταν ο φεμινισμός αλλά μια περιρρέουσα αίσθηση αδικίας που με τη σειρά της οδήγησε σ’αυτόν.

Ποιος είναι ο πυρήνας των φεμινιστικών σου ξεναγήσεων; Πώς θα περιέγραφες το κίνητρό σου;

Οι γυναίκες έχουν διαγραφεί απ’την ιστορία. Ενώ οι γυναίκες έχουν διαγραφεί απ’την ιστορία, μεγάλωσα με γυναίκες που προσπαθούσαν να μικρύνουν όσο γίνεται για να είναι ασφαλείς. Ο στόχος μου είναι να ενώσω τα έργα και το όραμα πολλών  σπουδαίων Βραζιλιάνων όπως της Georgina de Albuquerque, πρωτοπόρου ιμπρεσσιονίστριας που έφερε το ρεύμα στη Βραζιλία και της Panmela Castro, μίας πολύ σπουδαίας καλλιτέχνιδας που μέσω του γκράφιτι πασχίζει να διαλαλήσει παντού το τι σημαίνει να είσαι γυναίκα.

Η σχέση των γυναικών με την τέχνη και την πολιτική διεκδίκηση ξεκινάει μαζί με την πατριαρχία κι όμως παραμένει άγνωστη. Η επιθυμία μου είναι να περάσω την υπόλοιπη ζωή μου προσπαθώντας να δείξω όσα μαθαίνω σε όσες περισσότερες γυναίκες γίνεται. Στις ξεναγήσεις μου δείχνω γκράφιτι γυναικών, τα συνδέω με την έμφυλη βία, της βραζιλιάνικη ιστορία και την ιστορία των καλλιτέχνιδων του τόπου.

 

 

Ποια η σχέση των γυναικών με τα γκράφιτι στο Ρίο;

Mέχρι πρότινος ανύπαρκτη. Όταν έγιναν οι Παραολυμπιακοί στο Ρίο, η κυβέρνηση αποφάσισε να χρηματοδοτήσει 30 καλλιτέχνες για να φτιάξουν γκράφιτι σε κεντρικά κτήρια και λεωφόρους για να ζωντανέψει η πόλη. Από αυτούς, μόνο 7 ήταν γυναίκες και αυτό έγινε λόγω ποσόστωσης. Καταλαβαίνεις ότι οι γυναίκες είναι αυτές που παραδοσιακά σχετίζονται με τις τέχνες, με τη ζωγραφική, το τραγούδι, τη μουσική, το χορό, αλλά όταν μπαίνουν λεφτά στη μέση αυτές οι δραστηριότητες γίνονται αυτοδικαίως αντρικές; Όταν έμαθα ότι ήταν μόνο 7, άρχισα να ψάχνω τις καλλιτέχνιδες των γκράφιτι στο Ρίο.

 

Ανακάλυψα φοβερές ιστορίες ενδοοικογενειακής βίας στην τέχνη τους, υποστήριζαν την ΛΟΑΤ κοινότητα, έγραφαν στους τοίχους τους πόνους χιλιάδων γυναικών, γκέι, τρανς, ανάπηρων, τους έδιναν ορατότητα. Ο γιος μου έχει αυτισμό και το να βλέπω σε τοίχους πρόσωπα παρόμοια με το δικό του ήταν μια άρρητα σπουδαία εμπειρία. Μετά την Panmela Castro, όλα έχουν αλλάξει. Τώρα το ποσοστό καλλιτέχνιδων που αναλαμβάνουν επί πληρωμή γκράφιτι ανέρχεται στο 20%.

Η Panmela έχει φέρει σ’επαφή καλλιτέχνιδες απ’όλο τον κόσμο, ο οργανισμός της οργανώνει workshops, ολοένα και περισσότερες Βραζιλιάνες ειδικά φτωχές μαύρες και  natives μαθαίνουν την τέχνη και βγάζουν λεφτά απ’αυτό. Οι μαύρες Βραζιλιάνες μάλιστα πρωτοστατούν του κινήματος και κάνουν πορείες, οργανώνουν συναντήσεις για συλλογικά γκράφιτι, κινούνται όλες μαζί, κάνουν συνεταιρισμούς και συνεργάζονται με ιδιώτες του εξωτερικού που τους αναθέτουν δουλειές.

 

 

Πιστεύεις ότι η ανάθεση έργων απ’την κυβέρνηση σε γυναίκες, μαύρους, αυτόχθονες και λοιπές κατηγορίες ανθρώπων έχει ένα πρόσημο αγαθοεργίας;

Mα ναι! Γι’αυτό ακριβώς όλοι αυτοί οι άνθρωποι χρησιμοποιούν τώρα τα social media και δικτυώνονται σε παγκόσμια κλίμακα ώστε να το αλλάξουν αυτό. Αφού δεν εκτιμώνται στη Βραζιλία, είναι αποφασισμένες και αποφασισμένοι να εκτιμηθούν έξω απ’αυτή. Η αλήθεια είναι ότι τώρα με την κυβέρνηση Bolsonaru κάποιες βελτιώσεις που έγιναν επί Roussef δεν υπάρχουν πια αλλά συνεχίζουμε μόνες μας.

 

Τι πιστεύεις ότι είναι δύσκολο να καταλάβει κάποιος εκτός Βραζιλίας για την πατρίδα σου;

Η γιαγιά μου ήταν κατά ¾ μαύρη και ¼ αυτόχθων. Είχε μαύρο χρώμα, ίσια φυσικά μαλλιά και πρόσωπο με χαρακτηριστικά της φυλής της. Παντρεύτηκε τον παππού μου, ο οποίος ήταν λευκός. Έκαναν 4 παιδιά. Ο πατέρας μου είναι μαύρος. Ο αδερφός του είναι εμφανισιακά ολότελα αυτόχθονας. Η αδερφή τους είναι λευκή με πράσινα μάτια και ξανθά μαλλιά. Η μικρότερη αδερφή είναι λευκή αλλά τα χαρακτηριστικά του προσώπου της και τα μαλλιά της είναι μαύρης γυναίκας. Συνηθίζω να λέω ότι η οικογένεια της γιαγιάς και του παππού μου αντιπροσωπεύει τη Βραζιλία.

Για τους ξένους είναι πολύ δύσκολο να καταλάβουν το μέγεθος των αναμίξεων και προσμίξεων που έχουν γίνει και γίνονται ακόμη και ορίζουν το σύγχρονο βραζιλιάνικο έθνος. Γι’αυτό είναι εξοργιστικό να βλέπεις την πλειοψηφία της τέχνης να παράγεται από λευκούς άντρες και  να βλέπεις όλους εμάς να θεωρούμαστε μειονότητες ακόμη κι απ’την κυβέρνηση.

 

Τι ηλικίες έρχονται στις ξεναγήσεις σου;

Έρχονται πάρα πολλές φοιτήτριες, καθηγήτριες, γυναίκες που σπουδάζουν κάτι σχετικό με έμφυλα ζητήματα. Έρχονται πολλές γυναίκες στην ηλικία μου και μεγαλύτερες γιατί νομίζω πως έχουν ανάγκη από κάποια που έχει περάσει πράγματα παρόμοια μ’εκείνες και καταλαβαίνει. Νομίζω ότι δεν υπάρχουν πολλές γυναίκες στη δεκαετία μου που μιλάνε για το φεμινισμό όπως μιλάω εγώ γι’αυτόν. Σε αγγίζει διαφορετικά ν’ακούσεις μια 20χρονη να μιλάει γι’αυτά τα θέματα απ’ό,τι κάποια σαν εμένα.

Πολλές φορές μετά τις ξεναγήσεις με ρωτάνε για τον άντρα μου και τα παιδιά μου, αν ο άντρας μου με στηρίζει, τι λέει αυτός για το φεμινισμό. Βλέπω ότι ενδιαφέρονται για όλ’αυτά που ακούν αλλά χρειάζονται να ξέρουν ότι μπορούν να κρατήσουν την κανονικοτητά τους αν καταλήξουν ν’ασχολούνται με το φεμινισμό. Πολλές έχουν την αντίληψη ότι με το φεμινισμό πρέπει να παρατήσεις τα παιδιά και τον άντρα σου και αυτές συνήθως είναι κάπου στα χρόνια μου.

 

Έχει τύχει να σε έχει συγκινήσει κάποια ξενάγηση;

Ήταν ένας αδελφός και μια αδελφή απ’την Κολομβία. Είχαν έρθει στο Ρίο κυρίως για την ξενάγησή μου, πριν την πανδημία, πριν τα κάνω όλα online. Έφεραν μαζί τους τους γονείς τους, ένα ζευγάρι γύρω στα 80. Όταν τελειώσαμε την ξενάγηση η κόρη είπε στους γονείς ‘να, καταλαβαίνετε τώρα; Γι’αυτό σας φέραμε, για να καταλάβετε’ και ο γιος είπε ‘Αυτό εννοούσαμε μαμά όταν σου λέγαμε ότι η ζωή σου είναι σημαντική και ότι δεν είσαι μόνο αυτά που νομίζεις’. Την μάνα την είδα κάπως διχασμένη ανάμεσα στο χαμόγελο και, νομίζω, θα έλεγα τύψη. Έτσι ένιωσα. Ότι ήθελε να χαρεί για την αναγνώριση αλλά ντρεπόταν. Ένιωσα ότι δεν ήθελε να πιάσει χώρο ούτε καν στη σκέψη των παιδιών της. Ο άντρας της ήρθε μετά και μου έκανε ένα νεύμα με το κεφάλι. Είπε ότι ‘καλά κάνανε τα παιδιά μας και μας φέρανε, σας ευχαριστώ για την ξενάγηση’. Δεν θα ξεχάσω κανένα απ’αυτά τα πρόσωπα.

 

Μπορείς να μου πεις για 3 Βραζιλιάνες που σ’εμπνέουν τις δύσκολες μέρες;

Εκτός απ’τις γυναίκες της οικογένειάς μου, θα έλεγα πρώτα την Julia Lopes De Almeida. Ίδρυσε την Βραζιλιάνικη Ακαδημία Γραμμάτων αλλά δεν μπορούσε να γίνει μέλος επειδή ήταν γυναίκα. Τα μέλη της Ακαδημίας θεωρούνται οι σπουδαιότεροι λογοτέχνες της Βραζιλίας αλλά η ιδρύτρια δεν μπόρεσε να ανήκει σ’αυτά λόγω του φύλου της. Ο άντρας της λοιπόν την ‘αντικατέστησε΄και έγινε εκείνος μέλος αντί γι’αυτή. Πόσο αστείο είναι αυτό; Ακόμη στη Βραζιλία πιστεύουν ότι η Ακαδημία ιδρύθηκε απ’τον άντρα της.

 

Μετά θα έλεγα την Dilma Roussef, την τέως Πρόεδρο. Μας βοήθησε στ’αλήθεια με νόμους, με ποσοστώσεις, φρόντισε να έχουν παιδιά σα το γιο μου ειδικά σχολεία. Ήταν παιδί μεταναστών, ήταν από μεσαία τάξη, ήταν αυστηρή, ήξερε τι έπρεπε να γίνει και το έκανε, βασανίστηκε και φυλακίστηκε για τα πιστεύω της. Η πολιτική της είναι αμφιλεγόμενη, εγώ όμως τη βρίσκω μια πολύ δυνατή, επίμονη γυναίκα.

 

Η τρίτη είναι φυσικά η Panmela Castro. Γέννησε νέο φεμινιστικό κίνημα στη Βραζιλία, έφτιαξε την οργάνωση NAMI που έμπρακτα βοηθά γυναίκες ν’αποκτήσουν εισόδημα πουλώντας την τέχνη τους και βοηθώντας τις να μάθουν να κάνουν γκράφιτι, ξανάκανε δημοφιλή τα murals των αυτόχθονων. Είναι μαύρη, θύμα ενδοοικογενεικής βία και βρήκε τη δύναμη να βγάλει όλο της τον πόνο στο γκράφιτι και να ενώσει τις γυναίκες. Είναι φρέσκια πνοή στο Ρίο. Ξέρεις πόσες γυναίκες ταυτίστηκαν με την ιστορία της όταν είπε ότι ο άντρας της την έστηνε στον τοίχο και την χτύπαγε για ώρες; Tώρα πια είναι διάσημη χάρη στο θάρρος της και θέλει συνέχεια να κάνει παραπάνω για τις Βραζιλιάνες.

 

Έχει οργανώσει κάποια δράση μες στην πανδημία;

Όπως σε όλο τον κόσμο, έτσι και στο Ρίο, η ενδοοικογενειακή βία αυξήθηκε την περίοδο της πανδημίας. Η Panmela ζήτησε από γυναίκες μέσω instagram να της στείλουν τις ιστορίες τους. Έφτιαξε πολλούς πίνακες προσπαθώντας ν’αφηγηθεί τις ιστορίες τους. Το 90% όσων της έστειλαν σχετιζόταν με ενδοοικογενειακή βία. Προσπαθεί τώρα να μαζέψει χρήματα για να βοηθήσει. Η Panmela αντιπροσωπεύει πολλά για τον φεμινισμό στη Βραζιλία αυτή τη στιγμή.

 

Τι έχεις συνειδητοποιήσει τα τελευταία χρόνια που ο φεμινισμός είναι ένα μεγάλο κομμάτι της καθημερινότητάς σου;

Ότι πρέπει να είμαστε περήφανες για μας. Ότι πρέπει να είμαστε περήφανες για την ιστορία μας. Εγώ είμαι αυτή η Adriana που είμαι τώρα εξαιτίας όλων αυτών που έγιναν πριν από μένα. Εξαιτίας της μάνας μου και της γιαγιάς μου και όλων των γυναικών της οικογένειάς μου πριν απ’αυτές. Κάποτε με πήρε μια φίλη μου τηλέφωνο κλαίγοντας. Θα μιλούσε σ’ένα σεμινάριο για επιχειρήσεις, ο στόχος ήταν να πει την ιστορία της, πώς ο καρκίνος στο στήθος την οδήγησε στο να κάνει την επιχείρησή της, να πάρει διαζύγιο και να προχωρήσει.

Έκλαιγε γιατί μίλησε για την επιχείρηση αλλά όχι για τη ζωή της που ήταν και το κέντρο της ομιλίας της. Μου είπε ‘Adriana, κατέβηκα απ’τη σκηνή και κατάλαβα ότι ξέχασα ν’αναφέρω τη ζωή μου. Πώς μπόρεσα να ξεχάσω τη ζωή μου;’. Αυτό συμβαίνει κάθε μέρα στις γυναίκες. Γι’αυτό αυτό που κάνω εγώ είναι να θυμάμαι ενσυνείδητα κάθε μέρα αυτά που μ’έχουν κάνει εμένα. Όταν με ρωτάνε ποιες γυναίκες θαυμάζω όπως με ρώτησες εσύ, η πρώτη μου απάντηση είναι ‘τις γυναίκες της οικογένειάς μου.’ Είμαι εδώ εξαιτίας τους. Δεν πρέπει να επιτρέψουμε τη διαγραφή τους με το να τις ξεχάσουμε.

 

Τι θα ήθελες να πεις στις γυναίκες που θα διαβάσουν όσα λες;

Πολεμάμε τον ίδιο πόλεμο. Αυτό έχω καταλάβει ερχόμενη σ’επαφή με γυναίκες απ’όλο τον κόσμο. Αυτό σημαίνει ότι μπορούμε να διδάξουμε πολλά και χρήσιμα η μία στην άλλη. Πάρε παράδειγμα την αναγνώριση της γυναικοκτονίας απ΄το βραζιλιάνικο νόμο ή το νόμο κατά της σεξουαλικής παρενόχλησης στη Γαλλία. Υπάρχει ένα κομμάτι μέσα μου που πιστεύει ότι η εθνικότητα είναι κάτι που αφορά τους άντρες. Οι γυναίκες νιώθω ότι μοιραζόμαστε πολύ περισσότερα κοινά απ’όπου κι αν προερχόμαστε. Το σφίξιμο στο στομάχι όταν πας σπίτι, το πάγωμα στο στήθος όταν βλέπεις κάποιον πίσω σου, την ευθύνη για το αν σε βιάσουν την κουβαλάμε όλες το ίδιο. Θα ήθελα να πω επίσης ότι για όλες υπάρχει μια ομάδα στην οποία ανήκουν. Αν δεν την βρουν στην πόλη τους ή στη χώρα τους θα την βρουν στο ίντερνετ. Στη Βραζιλία ήταν δύσκολο να βρω την ομάδα μου. Τώρα όλες οι φεμινίστριες φίλες μου έχουν άσπρα μαλλιά όπως εγώ και είναι σκορπισμένες σ’όλο τον κόσμο. Κι όμως, αυτές είναι που με κάνουν να νιώθω λιγότερο μόνη από ποτέ.

Αν σας ενδιαφέρει η ξενάγηση της Adriana, μπορείτε να τη βρείτε online εδώ

Aν δεν ακολουθείτε το Α,ΜΠΑ στο insta, μπορείτε να μας κάνετε follow εδώ

Ακολουθήστε την Α,ΜΠΑ; στο Google News