in ,

Tο περπάτημα είναι φεμινιστική κατάκτηση

‘Ο μισογυνισμός πηγάζει από την αντίληψη ότι οι γυναίκες δανειζόμαστε χώρο που δεν μας ανήκει, πληρώνοντας το νοίκι με το ίδιο μας το σώμα’

Ο μισογυνισμός πηγάζει από την αντίληψη ότι οι γυναίκες δανειζόμαστε χώρο που δεν μας ανήκει, πληρώνοντας το νοίκι με το ίδιο μας το σώμα.  ΠΕΡΙΣΣΟΤΕΡΑ

arek adeoye ljoCgjs63SM unsplash

Το 1864 το Βρετανικό κοινοβούλιο άρχισε να ψηφίζει, με μια πρωτοφανή λόγω θεματολογίας διακριτικότητα, μια σειρά πράξεων που είχαν σκοπό την καταπολέμηση μετάδοσης σεξουαλικώς μεταδιδόμενων νοσημάτων. Για να προστατευτεί ο πληττόμενος στρατιωτικός πληθυσμός της χώρας που,ταλαιπωρημένος από την μυρωδιά θανάτου χαιρόταν εκείνη της ζωής στις παρήγορες αγκαλιές εκδιδομένων γυναικών, το αγγλικό κοινοβούλιο προέβλεψε ότι κάθε γυναίκα που κυκλοφορούσε ασυνόδευτη έπρεπε, υπό την απειλή φυλάκισης, να εξεταστεί ιατρικά παρά τη θέλησή ως πιθανή φορέας ΣΜΝ που μπορούσαν να απειλήσουν την πολεμοχαρή ακμαιότητα του αγγλικού στρατού. 

 

5

 

Μέχρι να καταφτάσει στο ιστορικό προσκήνιο η Josephine Butler, μια γυναίκα με ρητορικό και κοινωνικό σθένος που κατάφερε με αξιοθαύμαστο ακτιβισμό να καταργήσει τις πράξεις, κάθε γυναίκα που περπατούσε ασυνόδευτη ή συνοδεία στρατιώτη που υπηρετούσε στο βρετανικό στρατό θεωρούταν εκδιδόμενη, συλλαμβανόταν νόμιμα και οι επιλογές που της δίνονταν ήταν δύο : είτε να περάσει απροσδιόριστο αριθμό ημερών στην αθλιότητα ενός κελιού είτε να δεχτεί να υποστεί μια εξευτελιστική διαδικασία ιατρικής εξέτασης , για την οποία ισχυρισμοί γυναικών μαρτυρούν πως η βιαιότητά της έκανε τη λύση του κελιού να φαντάζει τρομακτικά προτιμότερη. Περιττό να πούμε ότι καμία νομική πρόβλεψη δεν περιλάμβανε παρόμοια εξέταση των αντρών.

 

2

 

Ένα και μισό αιώνα μετά και με πολλές ελευθερίες να θεωρούνται κατακτημένες, οι γυναίκες ,σύμφωνα με σχετικές έρευνες, περπατάνε μόνες τους για λόγους μετακίνησης, άσκησης ή απλού περιπατικού ρεμβασμού πολύ λιγότερο από τους άντρες. Τα ΜΜΜ που επιλέγουν για τις μετακινήσεις τους είναι νούμερο ένα δημόσιοι χώροι παρενόχλησης και τα χρήματα που ξοδεύουν για να αποφύγουν το ενδεχόμενό της παίρνοντας ταξί βαραίνουν επιζήμια και συλλογικά τον προϋπολογισμό τους. 1,5 αιώνα μετά δεν είναι η σκιά κάποιου νόμου που απειλεί την ίση απόλαυση του δημόσιου χώρου, είναι η απειλή της σεξουαλικής παρενόχλησης, είναι ο φόβος του πιθανού βιασμού και η μισογυνιστική παραδοχή που κρύβεται από πίσω : τα’θελες και τα’παθες.

Η ύπαρξή σήμερα στον δημόσιο χώρο μας επιτρέπεται αλλά πάντα υπό όρους:  ενδυματολογικούς και συμπεριφορικούς, δεν πρέπει να προκαλούμε με κοντές φούστες στη Δύση ή με γυμνό πρόσωπο στην Ανατολή, δεν πρέπει να είμαστε έντονες και να εκφραζόμαστε με πάθος-αν θέλουμε την ακεραιότητά δεν μας μένει παρά να περιοριστούμε. 

 

4

 

Η κίνησή μας στον δημόσιο χώρο μοιάζει, έτσι, με ένα καλοφτιαγμένο περφόρμανς. Πίσω από την φιλοσοφία του male gaze που στροβιλίζει γύρω από την γυναικεία ύπαρξη κρύβεται η συλλογική πολιτισμική παραδοχή ότι η γυναικεία κίνηση δεν είναι ποτέ στ αλήθεια μετακίνηση, γιατί δεν είναι ιδιαίτερα αναγκαία. Οι γυναίκες δεν περπατάνε για να δουν αλλά για ιδωθούν κι έτσι επιζητάνε κάθε είδος προσοχής που θα τους δοθεί από το φιλοθεάμον ανδρικό κοινό τους- από τα απρεπή βλέμματα και τα αστεία μέχρι τις χειρονομίες και την σεξουαλική παρενόχληση. Ο μισογυνισμός πηγάζει από την αντίληψη ότι οι γυναίκες δανειζόμαστε χώρο που δεν μας ανήκει, πληρώνοντας το νοίκι με το ίδιο μας το σώμα. 

Η βία μπορεί να είναι ιστορικά χρήσιμη έννοια. Ο χρόνος αλλάζει πολικά τους βαθμούς της αναγκαιότητάς της, στο παρόν είναι καθόλα περιττή, το χειρότερο μέσο επίλυσης διαφορών που μας υπενθυμίζει πικρά τις ζωικές μας ρίζες. Αλλά στο παρελθόν επιτελεί έναν πολύ χρήσιμο ρόλο γιατί λειτουργεί ως εκδήλωση παθογενών κοινωνικών τάσεων, σαν σύμπτωμα ενδεικτικό μιας αρρώστιας σχεδόν κανονικοποιημένης.

Η βία με την οποία αντιμετωπίζονταν ιστορικά οι γυναίκες που τόλμησαν να υπάρξουν έντονα στον δημόσιο χώρο-από τους νόμους της εποχής μέχρι και τις μαζικές φυλακίσεις, τους ξυλοδαρμούς και το force feeding σουφραζετών που απέργησαν από την επιβίωση για να αιτηθούν την αξιοπρέπεια-η βία για την οποία προετοιμάζεται σήμερα μια γυναίκα πριν βγει μόνη της στον δρόμο μοιάζει τρομακτικά με την βία με την οποία αντιμετωπίζονται σήμερα οι μαύροι, με τις βίαιες δολοφονίες μαύρων αντρών και γυναικών που το μόνο που τόλμησαν να κάνουν είναι να πάνε για τρέξιμο ή να βγουν μέχρι το κοντινότερο κατάστημα λιανικής.

Για τις καταπιεσμένες μειονότητες, τις γυναίκες, τους μαύρους, τα ΛΟΑΤΚΙ άτομα και τα Άτομα με Ειδικές Ανάγκες η αδυναμία ύπαρξης στο χώρο είναι μια έκφραση της κυριολεκτικής και θεσμικής βίας που τους πλήττει όταν αφήνουν το χώρο του ιδιωτικού -που για τις περισσότερες κατηγορίες επίσης δεν συνεπάγεται ασφάλεια. 

 

3

 

Ορίζοντας τη βία ως ενέργεια , πλανόμαστε συλλογικά πως την έχουμε ξεπεράσει. Ο τρόπος που αντιλαμβανόμαστε τον χώρο υπονοεί έναν άλλον ορισμό της, δύσκολο στην επεξεργασία αλλά υπαρκτό και για αυτό πολύ ισχυρό : Βία μπορεί να είναι η παράλειψη. Η παράλειψη λήψης υπόψιν των αναγκών όλων των κοινωνικών ομάδων στον αστικό σχεδιασμό πόλεων, η παράλειψη να φροντίσουμε για  την ανασφάλεια της δημόσιας κίνησης και η παράλειψη να την κατανοήσουμε ως βιωματική εμπειρία. Βία είναι η παράλειψή μας να φροντίσουμε την προσβασιμότητα όλων σε βασικά ατομικά αγαθά όπως βία είναι και η εγκληματική παράλειψη να μεριμνήσουμε για έναν χώρο μεγαλύτερο από τις πόλεις μας : τη Γη και το περιβάλλον. 

 

7 1

 

Η τέχνη μας, η γλώσσα μας και οι καημοί μας που χορεύουν πάνω σε χιλιοτραγουδισμένες στροφές εξυμνούν την κίνηση ως ύστατη μορφή ελευθερίας. Τα συμβολικά ισοδύναμα των κλουβιών, των πουλιών και των φτερών καθρεφτίζουν μια ανάγκη του ανθρώπου να ξεριζωθεί από ό,τι τον καταδικάζει σε μια πρωτόγονη στατικότητα. Η ελευθερία κίνησης είναι από εκείνα τα δείγματα της ανθρωπιάς που συνοδεύουν τον πολιτισμό. Και η στέρηση χώρου κίνησης από ορισμένες ομάδες ατόμων είναι, στον σύγχρονο αυτόν πολιτισμό, η πιο κρυφή μορφή νομιμοποιημένης βίας. 

Ακολουθήστε την Α,ΜΠΑ; στο Google News

17 Comments
δημοφιλέστερα
νεότερα παλαιότερα
Ενσωματωμένα σχόλια
Δείτε όλα τα σχόλια
εξωγήινη
εξωγήινη
3 χρόνια πριν

Υπέροχο το άρθρο της Μιρελας, σταθερά. Είναι τόσο κανονικοποιημενο το ας πρόσεχε, μην έβγαινε βράδυ, τα ‘θελε και τα ‘παθε, που δεν σκεφτόμαστε καν πόσο καταπιεσμενες ζούμε, το θεωρούμε αυτονόητο, για την ασφάλεια μας. Κάποια στιγμή πριν λίγα χρόνια έβγαινα με έναν τύπο για 6 μήνες (η τελευταία μου προσπάθεια ετεροκανονικοτητας). Ο τύπος 1.95, 110 κιλά, πρώην παίκτης μπάσκετ. Εκεί κατάλαβα τι σημαίνει να κυκλοφορείς ακόμα και στα πιο σκοτεινά και ύποπτα στενά της Αθήνας με απόλυτη ελευθερία. Δεν μπορούσα να το χωνέψω ότι οι άντρες που βρίσκονταν στο δρόμο μας, όσο υπόκοσμος ή ‘περίεργοι’ κι αν φαινονταν στα δικά… Διαβάστε περισσότερα »

Anna
Anna
3 χρόνια πριν

Μίλησε στην καρδιά μου αυτό το άρθρο, ο περιορισμός κινήσεων (περπάτημα, ταξίδια, ακόμα και με τα άβολα παπούτσια και ρούχα), είναι από τα πιο κλειστοφοβικά συναισθήματα.

Zanafia
Zanafia
3 χρόνια πριν

Ανατολή δεν είναι μόνο η Σαουδική Αραβία. Ανατολή είναι και ο Λίβανος, και η Τουρκία, και η Ιορδανία, ακόμα και το απολύτως θεοκρατικό Ιράν με τις υποχρεωτικές μαντήλες του. Και το γυμνό πρόσωπο δεν θεωρείται προκλητικό σε καμία από αυτές τις χώρες. Τα “γυμνά” μαλλιά ίσως, κι αυτά όχι παντού. Η Ισλαμοφοβία έχει πολλά ποδάρια, αλλά (ελπίζω) όχι θέση σε τόσο καλά κείμενα.

Observer
Observer
3 χρόνια πριν
Απάντηση σε  Zanafia

Μήπως μπορείτε να μας εξηγήσετε λίγο την τελευταία πρόταση; Πως βλέπετε την προστασία και σεβασμό των γυναικών στο Ισλάμ καθώς οι περιορισμοί στις γυναίκες στις μουσουλμανικές χώρες είναι εξαιρετικά αυστηροί σχεδόν σε κάθε στιγμή της καθημερινότητάς τους.

Zanafia
Zanafia
3 χρόνια πριν
Απάντηση σε  Observer

Οι μουσουλμανικές χώρες έχουν τόσες διαφορές μεταξύ τους, όσες και οι ευρωπαϊκές. Άλλη είναι η νομοθεσία στο Ιράκ, και άλλη, εντελώς διαφορετική, στην Τυνησία. Άλλο τόσο διαφορετικές είναι και οι κοινωνίες μεταξύ τους, όχι μόνο από χώρα σε χώρα, αλλά και από πόλη σε πόλη. Ένα ντύσιμο προκλητικό για την Άγκυρα, δεν θα έκανε ούτε βλέφαρο να πεταρίσει στη Σμύρνη για παράδειγμα. Το να λέμε πως “προκαλούμε με κοντές φούστες στη Δύση ή με γυμνό πρόσωπο στην Ανατολή” είναι τσουβάλιασμα που συντηρεί τους μύθους οι οποίοι ταΐζουν την Ισλαμοφοβία της Δύσης.

Observer
Observer
3 χρόνια πριν
Απάντηση σε  Zanafia

Δε ξέρω ποιες είναι οι εμπειρίες σας με το συγκεκριμένο θέμα αλλά την πιο προσβλητική έκφραση για το ντύσιμο που επιβάλλει το Ισλάμ (μην ανοίξετε σας παρακαλώ την κουβέντα αν το λέει το Κοράνι ή η ερμηνεία του) την άκουσα από γυναίκα μουσουλμάνα αρκετά ανοικτής μουσουλμανικής χώρας σε χώρα της Ευρώπης γνωστής για τις σοκολάτες και τις μπύρες της. Αν μου επιτρέπετε εγώ θα το έθετα ότι η βασική/αρχική/αρχέγονη προσέγγιση του Ισλάμ στο ντύσιμο και στα δικαιώματα της γυναίκας είναι αυταρχική και χαλαρώνει όταν η κοινωνία συνειδητοποιήσει ότι πρέπει να χαλαρώσει για οικονομικούς λόγους. Στην Αγκυρα δεν έχουν παραλίες και… Διαβάστε περισσότερα »

Zanafia
Zanafia
3 χρόνια πριν
Απάντηση σε  Observer

Είναι δυτικοκεντρική λογική να λέμε πως η προσέγγιση χαλαρώνει για οικονομικούς λόγους. Η Σμύρνη συγκεκριμένα ήταν “γκιαούρικη” πολύ πριν εφευρεθούν τα 5άστερα ξενοδοχεία (που δεν έχει και πολλά, είναι πολύ λιγότερο τουριστική σε σχέση πχ με την Κωνσταντινούπολη ή το Μπόντρουμ). Οι λόγοι είναι κυρίως ιστορικοί-πολιτικοί, και όντως πρόκειται για μεγάλη κουβέντα. Και ναι, οι κανόνες περί ντυσίματος, συμπεριφοράς, μετακίνησης ή οτιδήποτε άλλο, όπου υφίστανται, είναι 100% προσβλητικοί, όπως είναι όλοι οι σχετικοί κανόνες όλων των θρησκειών (“Δεν επιτρέπω σε γυναίκα να διδάσκει, ούτε να έχει θέση ανώτερη από εκείνη του άντρα, πρέπει να μένει σιωπηλή”, Α’ επιστολή του Παύλου… Διαβάστε περισσότερα »

Observer
Observer
3 χρόνια πριν
Απάντηση σε  Zanafia

Το αν είναι δυτικοκεντρική δε ξέρω αν έχει σημασία: όπου εμπλέκεται χρηματικό κέρδος οι κανόνες νερώνονται. Στη Σμύρνη έχει περισσότερα πεντάστερα παραλίες και τουρισμό από δυτικές γυναίκες από την Άγκυρα. Και η Σμύρνη δεν είναι γκιαρούρικη εδώ και 99 χρόνια. Και αν και δεν έχω πάει, θεωρώ ότι το Μπόντρουμ είναι ακόμα πιο χαλαρό από τη Σμύρνη , όπως και πριν 40 χρόνια η Ρόδος ήταν πιο προχωρημένη από τη Λαμία και είναι ακόμα. Επίσης είναι ενδιαφέρουσα η τελευταία σας παράγραφος καθώς αναφέρεστε στην Ανατολή.αντί να μιλάμε για το Ισλάμ που θέτει απτούς κι αυστηρούς περιορισμούς στο πως θα ντύνονται… Διαβάστε περισσότερα »

C
C
2 χρόνια πριν
Απάντηση σε  Zanafia

Βέβαια δε βλέπεις πολλούς χριστιανούς (εβραίους, βουδιστές κοκ) να έχουν αποστηθίσει/εφαρμοζουν αυτό που λέει ο Παύλος (οι πιο πολλοι δεν θα το έχουν ακούσει ποτε). Ούτε να κυκλοφορούν ζωσμένοι με εκρηκτικά και να ανατινάζονται. Ή να αποκεφαλίζουν άπιστους. Λέμε τώρα.

mm
mm
2 χρόνια πριν
Απάντηση σε  Observer

@Observer Πριν 6-7 χρόνια είχα βρεθεί 15Αυγουστο στις Κυκλάδες, σε ένα από τα πιο διάσημα πανηγύρια (ναι πατατάτο έφαγα). Εκεί λοιπόν στην πρωινή λειτουργία που είχε μαζευτεί το μισό νησί και όλοι οι τουρίστες, ο 30ρης παπάς φρόντισε να μιλήσει για το παράδειγμα της Παναγίας που πρέπει να ακολουθήσουν όλες οι νέες γυναίκες με το ντύσιμό τους. Από όλα τα προβλήματα του σύμπαντος, την μια φορά τον χρόνο που είχε το μεγαλύτερο ακροατήριο αυτός ο άνθρωπος φρόντισε να μιλήσει για το ντύσιμο των γυναικών (και όχι, δεν είχε έρθει καμιά με το μαγιώ, όλες φορούσαμε «Κυριακάτικα» ρούχα, ξέραμε όλες που… Διαβάστε περισσότερα »

Απαστράπτουσα
Απαστράπτουσα
3 χρόνια πριν
Απάντηση σε  Zanafia

Αναφέρεις την Tουρκία της οποίας ο ηγέτης έχει δηλώσει ότι οι γυναίκες δεν θα πρέπει να γελούν δημόσια και την ισλαμοφοβία στην ίδια πρόταση; Οι ίδιοι οι Toύρκοι που είναι δεν θρησκευόμενοι φοβούνται το ισλαμ και δε θα το φοβηθούμε εμείς;

Ευνοούμενη
Ευνοούμενη
3 χρόνια πριν

Πραγματικά εξαιρετικό το άρθρο, δεν είχα ακούσει ποτέ αυτά που λες τον βρετανικό νόμο. Μήπως θα μπορούσες να μας δώσεις την ιστορική πηγή που χρησιμοποίησες;

Ευνοούμενη
Ευνοούμενη
3 χρόνια πριν
Απάντηση σε  Μιρέλα Διαλετή

Ευχαριστώ!

George Kapages
George Kapages
2 χρόνια πριν

Παρότι δεν διαφωνώ με την ουσία του άρθρου, δεν θα ψωνίσω το θολο και ιδιαίτερα ευρύ ορισμό της βίας ως παράλειψη. Υπάρχουν άλλες λέξεις και εκφράσεις για να διαχωρίζουμε τα νοήματα και να μπορούμε να επικοινωνούμε.